EU bereikt akkoord over Digitale Marktenwet (DMA)

Gisteravond, donderdag 24 maart, hebben het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie een voorlopig akkoord bereikt over de Digitale Marktenwet (DMA). Na een record wetgevingstraject van slechts 15 maanden, zijn de triloog-onderhandelingen hiermee feitelijk ten einde gekomen – enkele technische details worden nog uitgewerkt op ambtelijk niveau.

Eerder schreven we hier en hier al over de inhoudelijke debatten die in Brussel zijn gevoerd. Wat zijn de uitkomsten van de onderhandelingen, hoe nu verder qua handhaving, en wat is de tijdlijn vanaf nu?

Big Tech aan banden

Het tegengaan van misbruik van marktmacht in de digitale economie wordt met de DMA verschoven van een ex-post aanpak via antitrustzaken op EU of lidstaatniveau, naar ex-ante regulering met o.a. een lijst van do’s en don’ts voor zogenaamde poortwachter-platforms (‘gatekeepers’) in de tech-sector. Gatekeepers zijn bedrijven met een beurswaarde van minimaal 75 miljard euro of jaaromzet van 7,5 miljard euro, en minimaal 45 miljoen maandelijkse gebruikers.

Dat de DMA een flinke impact zal hebben op de marktmacht van de grote techbedrijven staat met de aangenomen wetgeving vast. Gebruikers mogen vooraf geïnstalleerde apps verwijderen, gatekeepers mogen eigen diensten niet meer voortrekken of ‘ranken’ als ernaar wordt gezocht en app stores moeten alternatieve betaalmogelijkheden voor consumenten toestaan. Daarnaast moet het mogelijk worden om berichtendiensten zoals Telegram, WhatsApp en iMessage met elkaar te laten communiceren.

Bedrijven die niet aan de verplichtingen voldoen kan een boete opgelegd worden die kan oplopen tot 10 procent van de wereldwijde jaarinkomsten. Bij herhaalde overtredingen kan dit oplopen tot 20 procent en kan de Commissie het bedrijf zelfs beletten overnames te doen.

Effectieve handhaving

De noodzaak van effectieve handhaving werd door het onderhandelingsproces heen een steeds meer gehoorde bezwering in Brussel. Een stevige wetstekst is één, maar als bedrijven en organisaties niet aan de letter en geest van die tekst kunnen worden gehouden, verandert er effectief niets. Tijdens de triloog-onderhandelingen is er dan ook nog extra aandacht besteed aan de artikelen die gaan over handhaving.

Uiteindelijk is besloten dat de Europese Commissie de centrale rol krijgt in de handhaving. Het Directoraat-Generaal voor Mededinging (DG COMP) is al bezig te onderzoeken hoe het de interne organisatie beter kan (her)indelen om deze taak uit te kunnen voeren. Ook zullen er naar alle waarschijnlijkheid veel nieuwe mensen moeten worden aangenomen specifiek voor de handhaving van de DMA.

In Nederland namen de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt, het Commissariaat voor de Media en de Autoriteit Financiële Markten vast een schot voor de boeg met de oprichting van het Samenwerkingsplatform Digitale Toezichthouders (SDT). Deze samenwerking moet onder andere de handhaving van de DMA soepeler maken, maar ook van de DSA en de Data Act.

De tijd zal uitwijzen in hoeverre de relevante nationale en Europese autoriteiten in staat zijn om de gatekeepers te houden aan de DMA.

Tijdlijn

Nu de politieke onderhandelingen voorbij zijn treedt er een formeel proces in gang van vaststellen, vertalen en legaliseren. Naar verwachting treedt de DMA in oktober in werking, maar worden de belangrijkste nieuwe verplichtingen (art. 5 en 6) pas in 2023 van kracht, zodat bedrijven voorbereidende maatregelen kunnen treffen. De tijdlijn (verwacht):

Public Matters adviseert bedrijven en andere organisaties die actief zijn in de techsector, of die indirect / direct te maken hebben met de impact van de DMA, DSA en andere tech-gerelateerde weteving. Kijk op deze pagina voor meer informatie.