Nieuws

D66 opent aanval op techbedrijven

04-03-2019

D66 heeft een plan gelanceerd om de marktmacht van grote techbedrijven aan banden te leggen. In een 17 pagina’s tellende initiatiefnota van de hand van Kees Verhoeven stelt D66 voor om de macht van data- en technologie bedrijven als Facebook, Amazon, Apple, Netflix en Google (aangeduid als ‘FAANGS’) drastisch in te perken. D66 wil dit doen middels een aanpassing van het mededingingsrecht, omdat de partij de “marktmacht zelf willen betwisten en niet enkel de gevolgen ervan willen bestrijden.” Daarnaast wil D66 inzetten op privacywetgeving, het auteursrecht en belastingheffing. Eind maart worden de plannen verder besproken in de Tweede Kamer.

Digitale platforms

Het initiatief is opvallend, omdat D66 techbedrijven tot nog toe altijd omarmde. Dat komt mede doordat hun achterban voornamelijk bestaat uit kiezers die doorgaans goed thuis zijn in de platform- en deeleconomie. Maar als zelfs progressief liberalen zich beginnen terug te trekken van digitale platforms, dan kunnen techbedrijven een toename aan politieke druk verwachten – zowel tijdens de aanstaande EP-verkiezingen als de volgende nationale verkiezingen.

Het initiatief van parlementslid Kees Verhoeven bestaat uit 14 maatregelen die de ‘Techreuzen’ moeten beteugelen en is onderdeel van een bredere Techvisie waarin D66 een politieke agenda voor de digitale toekomst schetst. De meeste van de maatregelen verwijzen naar een aanpassing van de huidige Nederlandse en Europese mededingingswetgeving. Deze wetten stammen nog uit de tijd van de U.S. Sherman Antitrust Act uit 1890. Onderstaand zijn de meest opvallende voorstellen opgenomen. Zo stel D66 onder andere voor om:

  • Artikelen uit het Europees Verdrag en de Nederlandse Mededingingswet aan te passen. Daarmee wil D66 data een plek geven in mededinging.
  • Strenger op te treden tegen marktmacht en bedrijven desnoods op te knippen.
  • Een Europese toezichthouder voor mededinging in stellen.
  • Te zorgen voor strikte naleving van de Europese privacywet AVG.
  • Burgers actief te informeren over hun recht op regie over hun persoonsgegevens.
  • Mensen het recht geven om geen data te delen, met behoud van toegang tot bepaalde dienstverlening.
  • Gezichtsherkenning (en Virtual Reality/Augmented Reality) vooraf te toetsen op privacy-consequenties.
  • De druk in de Europese Raad op te voeren zodat de Europese digitaks er zo snel mogelijk komt en deze anders zelf in te voeren.
  • Auteurs en makers beter te beschermen via het auteursrecht en niet via een linktaks of uploadfilter.

#EP2019

De grondslagen voor de genoemde maatregelen werden eerder al gelegd in het D66/ALDE verkiezingsprogramma voor de Europese verkiezingen. Daarnaast werd de macht van techbedrijven afgelopen januari uitgebreid besproken tussen wereldleiders en de top van het bedrijfsleven tijdens het World Economic Forum in Davos. Hier werden de grote techbedrijven zelfs vergeleken met de tabaksindustrie. Deze toenemende aandacht kan ertoe leiden dat datamacht en monopolisme van grote techbedrijven een van dé campagneonderwerpen wordt tijdens de aankomende verkiezingen voor het EP in mei.

Hollands Protectionisme

De voorgestelde maatregelen passen in een bredere trend van protectionistische maatregelen van het huidige Kabinet. Zo past deze ontwikkeling moeiteloos in het rijtje van investeringen in aandelen KLM en de onlangs geïntroduceerde ‘wettelijke bedenktijd’ bij vijandige overnames van Nederlandse multinationals. Maar aangezien het initiatief van D66 zich nu vooral richt op de Amerikaanse techbedrijven, zou het nog beter zijn als het plan ook gekoppeld wordt aan een concrete ambitie om ook Nederlandse (tech-)bedrijven te stimuleren stevigere posities op te bouwen.

Andere sectoren

Wanneer op basis van de initiatiefnota daadwerkelijk wordt besloten om het Nederlandse mededingingsrecht aan te passen, dan zal dit doorgaans niet snel gebeuren op basis van ontwikkelingen in de techsector alleen. Daarom zal het Ministerie van EZK in haar formele reactie op Verhoevens nota waarschijnlijk ook de ontwikkelingen en effecten in diverse andere sectoren moeten meenemen.

Volgend Regeerakkoord

Aangezien Rutte III een instabiel 2019 tegemoet gaat en de Nederlandse mededingingswetgeving al jaren niet is aangepast, valt te verwachten dat de voorgestelde maatregelen in ieder geval input zullen zijn voor een volgend Regeerakkoord, of op zijn minst een volgend D66-verkiezingsprogramma. Tijdens de eerste presentatie van de plannen tijdens een debat over marktwerking en mededinging, kon de initiatiefnota alvast op veel bijval rekenen vanuit zowel oppositie als coalitie.

De Tweede Kamer heeft nu een maand de tijd om vragen te stellen. Na 21 maart komt staatssecretaris Keizer (EZK) met haar reactie en zal er een notaoverleg worden ingepland.

Foto door Lisa via Pexels

In een 17 pagina’s tellende initiatiefnota van Kees Verhoeven stelt D66 voor om de macht van data- en technologie bedrijven drastisch in te perken.

Public matters

Interesse in onze dienstverlening? Neem contact met ons op.