Wat is het belang van de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen?

Het kabinet heeft aangegeven dat de Tweede Kamer begin 2020 de rapporten van de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen zal ontvangen. Deze rapporten worden ook wel de menukaarten van de formatie genoemd – een overzicht aan maatregelen, investeringen, bezuinigingen, hervormingen en intensiveringen. Maar wat is het belang van deze rapporten en welk doel dienen ze?

Beleidsopties in beeld

Momenteel worden op alle ministeries mogelijke hervormingen en koerswijzigingen in kaart gebracht. Dit wordt gedaan ter voorbereiding op een volgende neergaande conjunctuur of economische crisis. Deze voorbereidingen heten de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen. Het doel is om beleidsmakers van de toekomst breed inzicht te geven in de opties en mogelijkheden die er zijn in economische voor- en tegenspoed. Het bijzondere van deze rapporten is dat beleidskeuzes en mogelijke gevolgen worden gepresenteerd zonder kabinetsoordeel of andere opmerkingen over politieke (on)wenselijkheid.

Een keuzemenu van 16 gangen over de toekomst van Nederland

In totaal worden voor 16 onderwerpen rapporten geschreven door interdepartementale werkgroepen waarin de vakdepartementen, Financiën en Algemene Zaken vertegenwoordigd zijn. De onderwerpen gaan over de gehele breedte van onderwerpen waar de overheid zich nu al mee bezig houdt, van een toekomstbestendig zorgstelsel tot een economie zonder afval. De werkgroep met het thema ‘Toekomstbestendige mobiliteit’ heeft mijn specifieke aandacht. Mobiliteitspartijen roeren zich al rond het Hoekstra/Wiebes-fonds voor investeringen en het wordt interessant om te zien welke keuzes worden gemaakt en hoe de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen dit beïnvloeden.

Kortom, binnenkort verschijnen 16 rapporten over een brede variëteit aan beleidskeuzes, zonder politiek oordeel van het huidige kabinet en ongeveer een jaar voor de Tweede Kamerverkiezingen. In feite een 16-gangen keuzemenu over de toekomst van Nederland, opgesteld door interdepartementale werkgroepen.

Keuzes op de formatietafel

Als de rapporten eenmaal zijn gepubliceerd worden ze mogelijk gebruikt als basis voor verkiezingsprogramma’s en argumentatie voor belangenbehartiging. En de keuzes die in verkiezingsprogramma’s worden gemaakt bepalen weer gedeeltelijk welke plannen op de formatietafel naast elkaar worden gelegd om tot een regeerakkoord te komen. En eenmaal in het regeerakkoord is het lastig die plannen nog te wijzigen. De huidige omvorming van ProRail maakt dat bijvoorbeeld heel erg zichtbaar.

Het is daarom extra belangrijk om nu op scherp te staan en deze kans te pakken om snel te reageren op de diverse plannen en maatregelen die worden gepresenteerd. Als je nog niet betrokken bent geweest bij de werkgroepen, zorg dan in ieder geval dat de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen onderdeel zijn van jouw lobbyplan voor het regeerakkoord. Want wie weet is op het uitgebreide keuzemenu geen rekening gehouden met enkele beleidsallergieën of een hervormingsdieet van diverse sectoren in Nederland.

Dit zijn de 16 onderwerpen waar de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen op gericht zijn (inclusief betrokken ministeries):

1. Kwalitatief goed onderwijs met kansen voor iedereen (OCW, FIN, BZK, SZW, EZK, AZ, VWS)
2. Een toekomstbestendig zorgstelsel (VWS, BZK, SZW, EZK, AZ, FIN)
3. Zorg voor een veilige omgeving (JenV, VWS, BZK, AZ, FIN)
4. Eerlijk werk (SZW, EZK, BZK, BuZa, JenV, VWS, FIN, AZ)
5. Talenten benutten op de arbeidsmarkt (SZW, OCW, BZK, EZK, VWS, FIN, AZ)
6. Naar een inclusieve samenleving (SZW, VWS, BZK, JenV, OCW, FIN, AZ)
7. Goed wonen als onderdeel van integrale gebiedsontwikkeling (BZK, FIN, IenW, AZ, EZK, SZW, LNV)
8. Klaar voor klimaatverandering (IenW, LNV, BZK, EZK, FIN, AZ)
9. Innovatieve samenleving (EZK, FIN, DEF, IenW, OCW, SZW, VWS, LNV, BuZa, AZ)
10. Naar een duurzamer voedselsysteem (LNV, VWS, IenW, BZK, EZK, FIN, AZ)
11. Naar een economie zonder afval (IenW, EZK, BZK, FIN, AZ)
12. Toekomstbestendige mobiliteit (IenW, FIN, AZ, EZK, BZK)
13. Een betere overheid richting burgers en bedrijven (BZK, SZW, JenV, AZ, FIN)
14. Naar een wendbare migratieketen (JenV, BHOS, FIN, BZK, AZ)
15. Veiligheid en veranderende internationale machtsverhoudingen (DEF, BuZa/BHOS, JenV, BZK, EZK, AZ, FIN)
16. Publieke belangen en concurrentiekracht in een open economie (FIN, EZK, AZ, BZK, BHOS, SZW, JenV)