• Nederlands
  • Vacatures
  • Clienten login
  • Bezuidenhoutseweg 101, Den Haag
  • Avenue des Arts 39, Brussel
  • Nederlands Nederlands Nederlands nl
  • English English Engels en
Public Matters
  • Home
  • Diensten
  • Sectoren
  • Mensen
  • Over ons
  • Actueel
  • Vacatures
  • Contact
  • Clienten login
  • +31 (0) 70 304 6499
  • Direct mailen
  • Nederlands
  • Menu
Nieuws

Over Trump, lobbyen en transparantie in Nederland

16-11-2016
  • Deel via Facebook
  • Deel via Twitter
  • Deel via Linkedin
  • Delen via E-Mail

Trump en de lobby

In oktober noemde Donald Trump Washington corrupt. En om de door hem gesignaleerde cyclus van corruptie te doorbreken moet een “drain the swamp” worden gerealiseerd.

Dit frame van moerasdrainage is één van de pijlers waarop Trump de Amerikaanse kiezer aan zijn zijde kreeg. De afgelopen weken was ik in Washington en New York en hoorde hoe dit voornemen van politieke zuivering tractie kreeg.

Trump stelde in oktober onder andere voor om de revolving doors-regels die gelden voor beleidsmakers die lobbyist worden, aan te scherpen. Zo stelt hij een verbod van 5 jaar voor op federaal lobbyen door mensen die uit het apparaat van Washington afkomstig zijn. Tevens wil Trump dat politieke fondsenwerving – in deze verkiezingscyclus meer dan 6 miljard dollar – door leden van het Congres alleen na werktijd mag worden gedaan. En ook wil hij de zittingstermijnen van leden van het Congres inperken: voor leden van het Huis van Afgevaardigden moet een limiet van drie termijnen worden ingevoerd en Senatoren mogen nog maar 12 jaar plaatsnemen in de senaat. Dit alles is alleen mogelijk middels constitutionele amendering.

Al deze aangekondigde ambitie ten spijt was de verbazing groot toen recent de definitieve samenstelling van het Trump Transition Team bekend werd. Dit 16-koppige team van kwartiermakers moet voor een geruisloze overgang zorgen van ‘O’ naar ‘T’ op vrijdag 20 januari 2017. In dit team werd bijvoorbeeld de dochter benoemd van één van de donoren van wie Trump miljoenen dollars campagnesteun ontving. Ook lobbyisten van een aantal door hem bekritiseerde sectoren maken deel uit van het Team. Waaronder uit de energie-, entertainment, olie en financiële sector. Deze mensen hebben naar eigen zeggen beloofd “een zekere tijd” niet te lobbyen in Washington. Echter de exacte termijn is niet bekend. Terwijl dit bij het presidentschap van Obama heel duidelijk was: hij eiste een cool-down van 1 jaar.

Trump werd afgelopen zondagavond in het TV programma 60 Minutes aangesproken op deze benoemingen. Zijn antwoord: de leden van het Transition Team zijn goede mensen, die juist zijn gekozen vanwege hun kennis en ervaring met het systeem. Volgens Trump is dat wel degelijk consistent met de tijdens de campagne gepresenteerde visie op het inperken van invloed van lobbyisten. Trump werd tijdens het interview ook gevraagd naar de toekomst en zijn positie in zijn eigen bedrijf. Daar zijn namelijk geen heldere regels voor in de Verenigde Staten. In de wetenschap dat zijn kinderen het bedrijf gaan leiden, kunnen voor Trump zakelijke- en politieke belangen door elkaar heen gaan lopen. Zo bleek al snel uit de koers van het aandeel Deutsche Bank. Deutsche Bank heeft nog een miljardenboete openstaan bij de Amerikaanse toezichthouder. Over de exacte hoogte wordt sinds enige maanden druk onderhandeld. Ook heeft Deutsche Bank een lening openstaan van tientallen miljoenen dollars aan het bedrijf van Trump. Waaronder een lening van 170 miljoen dollar voor de verbouwing van het oude postkantoor in Washington. In dit gebouw is onlangs een Trump-hotel gevestigd. En wat bleek: nadat Trump werd gekozen op dinsdag steeg het aandeel Deutsche Bank direct. Een direct bewijs van verwevenheid tussen politiek en bedrijfsleven in de VS.

In de VS kent men een zogenaamd spoils-system. Na verkiezingen betekent dit dat op bepaalde posities bij bijvoorbeeld departementen, overheidsorganisaties en ambassades, mensen worden geroteerd die dezelfde kleur of oriëntatie hebben als de nieuwe president. In DC gaat het om maar liefst 4.000 benoemingen waarvan een groot deel presidentieel wordt benoemd. Het wordt een volgende lakmoesproef voor president elect Trump: om zijn beoogde politieke zuivering van Washington realiseren, zouden dit immers mensen van buiten Washington moeten zijn.

Terug naar het voorstel van Trump om de “cyclus van corruptie” aan te pakken. Volgens het Hooggerechtshof zijn termijnlimieten voor leden van het Congres onconstitutioneel. Maar met een benoeming van een rechter in de Supreme Court in Trump’s achterzak is een grondwetswijziging makkelijker gerealiseerd. Te meer omdat de Republikeinen ook een meerderheid in het Huis en Senaat hebben. Constitutionele amenderingen zijn wel vrij ingewikkeld: in bijna 250 jaar Amerikaanse grondwet zijn slechts 27 amendementen aangenomen. Waaronder het recht “to petition government”. (Met dit eerste amendement op de grondwet kreeg lobbyen in de Verenigde Staten een grondwettelijke basis.) En tot slot is er nog een andere spagaat ten aanzien van termijnlimieten: meer verloop van politici kan immers leiden tot grotere invloed van buitenaf. En juist lobbyisten zijn de constante factor van een democratisch systeem. Tegelijkertijd staat de reputatie van lobbyisten in de VS al jaren ter discussie. Dit merkte ik de afgelopen weken toen ik de verkiezingen van nabij meemaakte. En dat merkte ik ook 20 jaar geleden, toen ik in Washington werkte.

Een aantal van deze onderwerpen die in Amerika veel aandacht krijgen, hebben ook Nederland bereikt. Met als drager van deze belangrijke discussie het uitgangspunt transparantie. Een dezer dagen buigt het Kabinet zich over een visie op het vergroten van transparantie in het Nederlandse systeem. Naar verwachting zal de Kamer hierover nog voor de verkiezingen van maart 2017 in discussie gaan met de leden van het Kabinet. En de parallel met wat Trump beoogt, en waar in Den Haag over wordt gesproken, is duidelijk. Het verduidelijken van het draaideurcriteria is een ‘hot potato’ in deze discussie in Nederland. Binnen het Kabinet moet daar nog een besluit over worden genomen en ook in de Kamer wordt daar verschillend over gedacht. Maar ook meer eenvormigheid verkrijgen hoe we in Nederland met externe belangenbehartigers om gaan: de ministeries van VWS en Financiën hebben daar duidelijke afspraken over gemaakt, bijvoorbeeld in de vorm van een “gedragslijn”. Het zou nog beter zijn om dat departementaal-breed te doen. Tevens bestaan bijvoorbeeld gedragsregels met betrekking tot het overdragen van zakelijke belangen voor leden van een Kabinet of parlement. Hoewel die in het verleden wel eens tot discussie hebben geleid, zijn deze regels over het algemeen duidelijk voor een ieder.

Uiteindelijk gaat het om het vertrouwen dat burgers hebben in ‘hun’ beleidsmakers en het systeem waarin zij opereren. En wat dat betreft laten Nederland en de Verenigde Staten zich gelukkig niet vergelijken: hoewel de afstand tussen Den Haag en de burger de afgelopen jaren is toegenomen, is er nog lang geen sprake van de kloof zoals die zich tussen het federale Washington en de burger voordoet. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid dat zo te houden.

Peter JG van Keulen, oprichter / directeur Public Matters

Peter van Keulen

Managing Partner / Oprichter

+31 (0)70 3046 499

pvkeulen@publicmatters.nl

Ook interessant:

Kom jij het Public Matters Team versterken als Junior Adviseur?
25 feb 2021
Uitgelicht
Nieuws
Lobby gemeenten naar climax
24 feb 2021
Opinie
Vastgoedbeleggers, doe mee aan het maatschappelijk debat!
22 feb 2021
Opinie
Campagneleidersdebat Tweede Kamerverkiezingen
18 feb 2021
Nieuws
Kromkommer en het Europees Schoolfruitprogramma
05 feb 2021
Nieuws

  • Staat het debat met campagneleiders de ochtend na de verkiezingen (18 maart) al in jullie agenda? https://t.co/mrrRRxNmlb

    2021-03-04 08:37:19




  • Wij zoeken een nieuwe Junior Adviseur die kiest voor het lobbyvak!

    Iemand die voor onze cliënten net dat stapje extra zet.

    Iemand die hen met kennis en betrokkenheid op weg helpt in politiek Den Haag en Brussel.

    Ben jij dat? https://t.co/e0rLTzASwp

    #vacature

    2021-02-25 13:34:14




  • Uit anonieme gesprekken tussen de politieke redactie van @RTLnieuws en een tiental (oud) politici en ambtelijk betrokkenen, komt een ontluisterend beeld van @khadijaArib als Kamervoorzitter naar voren. Feit of verkiezingsretoriek? https://t.co/7tEFImeHOc

    2021-02-25 10:15:12




  • Onlangs nam @VNGemeenten unaniem een resolutie aan die oproept eerst de financiële positie van gemeenten op orde te hebben, alvorens afspraken te maken met een nieuw kabinet. Wordt het barsten of buigen? Onze associate @LennartHarpe gaat er op in: https://t.co/Ve7BU0ZZ6u

    2021-02-25 11:00:53




  • ‘Vastgoedbeleggers, doe mee aan het maatschappelijk debat!’ schrijft @PieterWalraven in @vastgoedmarktnl.

    Hoe kan stakeholdermanagement een rol spelen bij het vormen van de toekomst van de vastgoedsector? Lees het hier: https://t.co/yvvdoJlCur

    2021-02-22 12:22:32




  • Bij @PublicMatters verzamelen we data over het online bereik van politici.

    Deze data deelden we met @xandervuffelen van de @volkskrant die er dit artikel met infographic van maakte: https://t.co/QNiEaDQWds https://t.co/8sQZCc0loq

    2021-02-20 08:41:44




  • ‘De coronacrisis heeft Mark Rutte en Hugo de Jonge online enorm veel bereik en invloed opgeleverd, terwijl kersverse lijsttrekkers een achterstand hebben. Dit kan een belangrijk verschil maken nu door corona de campagne voor een groot deel online plaatsvindt.’

    2021-02-20 08:42:49




  • Kabinet heeft spoedwet avondklok naar de Kamer gestuurd. Bedoeling is dat de Kamer er vandaag nog schriftelijke vragen over stelt en er morgen over debatteert. Zoals het er nu naar uit ziet, zal de Senaat zich er vrijdag over buigen. #spoedwet #avondklok https://t.co/MWbqcbMMcg

    2021-02-17 16:20:45




  • Om 13:00 uur schuift onze oprichter Peter van Keulen (@lobbytwit) weer aan bij het bij het @BNRzaken Lobbypanel. Luister je mee?

    https://t.co/6AH7MlOHHF

    2021-02-17 09:11:26




  • Politieke partijen voelen ongemak bij peilingen en debatten op de vervroegde verkiezingsdagen 15 en 16 maart

    https://t.co/vgph8VEahu

    2021-02-16 09:28:25




Public Matters is hét public affairs & lobbyadviesbureau dat is gespecialiseerd in beleidsbeïnvloeding en strategische communicatie.

Kantoor Den Haag
Bezuidenhoutseweg 101
2594 AC Den Haag
+31 (0)70 3046 499

Kantoor Brussel
Avenue des Arts 39
B-1040 Brussel
+ 32 (0)2 502 77 71

Social media

  • Twitter
  • LinkedIn
  • Instagram

info@publicmatters.nl

Gelderse politici lobbyen in Brussel voor geld voor onze provincie Provincie Gelderland Agenda’s bewindslieden voortaan openbaar
Scroll naar bovenzijde