Jong en lobbyist: een nieuwe generatie toekomstbepalers

De jonge generatie laat zich nog wel eens de kaas van het brood eten. In het klimaatbeleid laten wij onze stem horen (dank je wel, Greta), maar doen we dat ook in de arbeidsmarkt of over woningbouw? Toekomstgericht, langetermijnbeleid kan alleen effectief zijn als de stem van de toekomstige, jonge generatie erin weerklinkt. De crises van het afgelopen jaar laten ons zien dat problemen niet vooruit kunnen worden geschoven, maar een kritische, langetermijnvisie behoeven. Om dit te realiseren, onderzoekt de regering onder andere de toepassing van een generatietoets op beleid: een instrument dat ambitieuze beleidsstukken toetst op de generatiebestendigheid van het beleid. Hebben toekomstige generaties profijt van het beleid, of is het een kortzichtig actieplan?

Deze toets, onder meer aangedragen door het SER-Jongerenplatform en de Jonge Klimaatbeweging, is een voorbeeld van de groeiende stem van jongeren in het maatschappelijke debat. Het integreren van de stem van jongere generaties in de politiek is een essentieel onderdeel voor jongerenorganisaties. Als vrijwilliger bij de Jonge Klimaatbeweging gaat dit onderwerp me nauw aan het hart en het is ook iets waar ik hard voor werk. De jonge stem in het debat is niet nieuw, maar de serieuzere rol die jongeren aan tafel krijgen wel. Niet langer worden jongeren enkel als token-jongere uitgenodigd aan een bestuurstafel of panel om een vinkje af te kruisen. De overheid en maatschappelijke organisaties zien jongeren toenemend als centraal onderdeel in hun beleidsvoering.

Jongerenrepresentatie: zowel van binnenuit als buitenaf

In het bedrijfsleven en binnen ministeries uit dit zich middels interne ‘jong’-verbanden. Het doel van deze verbanden is dat jonge werknemers zich kunnen verenigen en daarmee vertegenwoordigen. Denk aan een Jong Rabo en Jong KPMG, maar ook Vitens zet een Jong Vitens op. Naast het doel van informele ontmoetingen, zijn deze verbanden ook een middel voor jonge medewerkers om hun stem hoorbaar te maken binnen een organisatie.

Daarnaast is er een zichtbare toename van jongerenvertegenwoordigers van maatschappelijke bewegingen die gevraagd worden om hun visie te delen. Bedrijven en ministeries nodigen steeds vaker jongerenvertegenwoordigers, zoals het SER-jongerenplatform, de VN Jongerenvertegenwoordigers, Jong-RES maar ook besturen van lokale studieverenigingen, uit om kritisch mee te denken over hoe zij hun toekomst voor zich zien. Dit gaat via stakeholdergesprekken, informatiebijeenkomsten of meeleesmomenten op nieuw beleid.

Cruciaal in deze momenten is wederzijdse inleving in de gedachtekaders van de gesprekspartner. Als jongeren een brede vraagstelling krijgen: “wat is belangrijk voor jouw toekomst”, krijg je een heel andere reactie dan wanneer de vraag luidt: “welke zorgen heb jij over jouw woonmogelijkheden en lost ons beleidsstuk dat op?” De jonge lobbyist zal hier ambitieus op antwoorden, waarbij ook meegedacht moet worden over uitvoerbaarheid.

Uitdagingen

Toch is niet vanzelfsprekend dat jongeren aan tafel zitten. Naast dat organisaties onvoldoende weet hebben van wat ze kunnen vragen aan jongeren, zien en horen jongeren vooralsnog weinig succesverhalen van generatiegenoten hierin. Representatie is cruciaal om meer leeftijdsgenoten op de been te krijgen. Als basaal voorbeeld, in de Tweede Kamer is maar een handjevol Kamerleden onder de 30. Het is daarom aan beleidsmakers en bestuurders binnen de overheid en het bedrijfsleven om deze jongeren een duidelijke stem te geven.

De echte uitdaging zit in de serieuze borging van de stem. Jongeren gaan helaas te weinig in op serieuze uitnodigingen om mee te praten. Reden hiervoor is dat jongeren zich vaak alsnog als een van de afvinkbare doelgroepen aan tafel voelen, omdat hun feedback niet altijd direct zichtbaar is. Dit zogenaamde youth-washing ga je tegen door als bedrijf of overheid heldere afspraken te maken over hoe de stem van de toekomst de rode draad vormt in beleid van vandaag. Dit bereik je door als organisatie jonge generaties een vaste plek aan de managementtafel te geven en die input te vertalen naar actie. Tegelijkertijd gaan dergelijke acties voor veel jongeren niet snel genoeg, waarbij ik jongerenorganisaties zou oproepen geduld te houden, zonder actie af te zwakken. Zo was het opnemen van de generatietoets in het coalitieakkoord een proces van jaren en de eindstreep is nog lang niet in zicht.

De boodschap is dan ook tweeledig: aan de beleidsmakers, luister serieus naar de toekomstige generatie. En aan de jongeren, verandering vergt tijd.

Wat brengt dit geluid mee?

De visie van jongeren op uw bedrijf of beleidsplan zorgt voor toekomstbestendigheid en een kritisch perspectief. Voor jongeren is sterk, integraal en duidelijk beleid essentieel, omdat het om hun toekomst gaat. Economisch gewin als enige belang is niet voldoende. Vragen die centraal moeten staan zijn: wat draagt het beleid van mijn bedrijf bij aan de samenleving? Is het duurzaam, gericht op de lange termijn en inclusief? Houdt het rekening met gelijke kansen, is het maatschappelijk verantwoord en heeft een bedrijf zijn due dilligence gedaan?

De komende maanden zullen hier verhalen verschijnen van jonge lobbyisten over hun ervaringen. Wat zijn volgens hen succesfactoren en waar schuurt het nog?

Mocht daarnaast uw organisatie zich bezighouden met een generatie-proof (beleids-)plan en wilt u hierover sparren? Neem dan contact op met Valérie Mendes de León vmendesdeleon@publicmatters.nl of bel naar 070-304 6499.

Foto door Tima Miroshnichenko