Interview Bob van Heuvelen: een blik op public affairs na de Amerikaanse verkiezingen

Op de dag na de Amerikaanse verkiezingen sprak Public Matters met Bob Van Heuvelen, Founder en CEO van Van Heuvelen Strategies in Washington, DC – een van Public Matters’ internationale partners. Gezamenlijk keken we vooruit naar een nieuw presidentschap en wat dit betekent voor public affairs professionals in Washington en daarbuiten. En uiteraard kan vooruitkijken niet zonder terug te blikken op vier jaar Donald Trump, en zijn impact op het public affairs vak in Amerika. Aan tafel ook Van Heuvelen Strategies-associates Bobby Cunningham en Sam Yntema.

Contrast

“Een dramatischer contrast bestaat niet,” trapt Bob Van Heuvelen af. Terwijl de wereld toekeek hoe Trump een streep zette door het Parijsakkoord, tegen de NAVO ageerde en internationale handelsverdragen op de schop nam, kunnen we nu een ingrijpende omkeer verwachten bij een aantreden van Joe Biden: “Amerikaanse presidenten kleuren normaliter binnen de lijntjes van de rechtstaat – we verwachten bij Biden een terugkeer naar een stabiele overheid en processen.” Agendapunt één van de internationale beleidsagenda van Biden is dan ook het opnieuw toetreden tot het Parijsakkoord. “Daarnaast verwachten we dat de regering Biden ook de multilaterale handelsgesprekken weer opent met de Europese en Aziatische bondgenoten. Dat tekent ook wat de wereld kan verwachten van Amerikaanse handel: een focus op handelsafspraken en klimaatdoelstellingen.”

Oude gezichten

Als bureau heeft Van Heuvelen Strategies een breed netwerk opgebouwd, en een regeringswisseling hoeft daar geen dramatische impact op te hebben. Al zal er uiteraard een aantal nieuwe politieke gezichten opduiken, er zullen ook veel beroepsambtenaren op hun post blijven. Biden zet daarbij een aantal oude gezichten op goede posten. Bovendien is Biden een stabiel politiek figuur, waardoor de connecties waarschijnlijk van langere termijn zullen zijn. “De mensen onder Trump waren lastiger te leren kennen, niettemin omdat ze om de haverklap vervangen werden,” merkt Van Heuvelen op. De cijfers bevestigen dit: Trump heeft de hoogste ‘turnover’ in de recente Amerikaanse geschiedenis: 91% van zijn ‘A-Team’ is vervangen sinds zijn aantreden.

FOX news

“De voornaamste manier waarop het public affairs werk zal veranderen,” vult Bobby Cunningham aan, “zit hem in de tactiek achter de strategie. De regering Trump was enorm gecentraliseerd, besluitvorming vond plaats vanuit het Witte Huis of de directe omgeving.” Cunningham groeide op in Washington en startte bij Van Heuvelen Strategies aan het einde van de regering Obama. Na het aantreden van Trump zag een industrie-brede omslag van data-gedreven lobbywerk richting ambtenaren, naar een meer media gerichte strategie richting een beperkte club adviseurs: “Wat kunnen we doen om op de radar van deze president te komen? Hoe krijg ik een bericht op FOX News? Hoe zorg ik dat de president over dit issue gaat tweeten op een manier die positief is voor het belang van een cliënt – of negatief voor dat van een tegenstander? En hoe sluiten we aan op de campagnebeloften en zijn inzet om herkozen te worden?” En begrijpelijk: al sinds vroeg in zijn ambtstermijn worden tweets beschouwd als ‘officiële verklaringen van de President’. Zo schreef de Washington Post onlangs over een fondsenwervingsbijeenkomst voor Trumps verkiezingscampagne – waar enkele uren later al de eerste toezeggingen van de president op Twitter verschenen. Een transitie naar Biden betekent geen volledige terugkeer naar de Obama-tijd, aldus Van Heuvelen. Biden zal volgens hem moeten leren hoe hij de nieuwe media-situatie en verwachtingen van zijn achterban in zijn voordeel kan gebruiken.

Creature of Washington

Een vergelijkbare middenweg wordt verwacht van een nieuwe regering en haar kijk op professionele beïnvloeding. “Obama had een strikt anti-lobbybeleid,” merkt Van Heuvelen op. De verwachting is dat Biden deze draad gedeeltelijk weer op pakt. Trump was veel ontvankelijker voor invloeden uit het bedrijfsleven, zo meldt ProPublica dat Trump in 2019 281 lobbyisten onder zich had werken, en OpenSecrets rapporteert een duidelijke stijging van lobbyuitgaven sinds zijn aantreden. Maar bij Obama en Biden moet men het anti-lobbybeleid ook met een korrel zout nemen: “Obama had zo’n 70 oud-lobbyisten in zijn administratie, en Biden zal zich terdege bewust zijn van de wens om ongepaste beïnvloeding uit te roeien. Het overgangsteam heeft al ontheffingseisen gesteld aan lobbyisten die de nieuwe regering vorm willen geven. Ethiek en goed bestuur staan bij Biden voorop,” merkt Cunningham op, al ziet Van Heuvelen Biden ook als een “Creature of Washington.” In het kort: de verwachting is dat lobby een essentieel onderdeel blijft van de belangenbehartiging van elke onderneming.

Lobby-aanwezigheid

“De verwachting is dat de komende jaren in het teken blijven staan van een argwaan tegenover de ‘buitenlandse lobby’,” aldus Van Heuvelen, “voor wie werk je, en wat doe je voor ze?” blijft een veelgehoorde vraag. Vooral de buitenlandse overheden als cliënt worden onder de Amerikaanse wet nauwlettend in de gaten gehouden. Daarnaast wordt ook weer meer op de “draaideur” gelet, en dan voornamelijk op de achterkant: wie roteert uit de regering Trump het bedrijfsleven in?

Business as usual

Voor de internationale handel zijn op lange termijn wereldwijde veranderingen merkbaar. Op korte termijn is het echter business as usual. “Trump zijn inzet was om banen terug naar de VS te halen, en daar zal Biden niet veel aan veranderen.” Wel verwacht hij een handelsbeleid met meer balans en oog voor het klimaat. Ook de kritische blik op grote multinationals met veel marktmacht verandert weinig – volgens Van Heuvelen is dat niet partijgebonden: “We verwachten dat de regering Biden eerder geneigd is om grote multinationals op een vergelijkbare manier als in Europa te beschouwen.” Net als wereldwijd het geval is.

Samenwerking

De samenwerking met Van Heuvelen Strategies in Washington is onderdeel van de verdere groei van public affairs & lobbyadviesbureau Public Matters. Door deze samenwerking is Public Matters in staat om nog beter te anticiperen op trans-Atlantische issues in zowel Europa als de Verenigde Staten, en kan actief trends en kennis op het gebied van public affairs uitgewisseld worden tussen de Verenigde Staten en Europa. In onze blogs volgen wij de trans-Atlantische ontwikkelingen op het gebied van public affairs.