• Nederlands
  • Vacatures
  • Clienten login
  • Bezuidenhoutseweg 101, Den Haag
  • Avenue des Arts 39, Brussel
  • Nederlands Nederlands Nederlands nl
  • English English Engels en
Public Matters
  • Home
  • Diensten
  • Sectoren
  • Mensen
  • Over ons
  • Actueel
  • Vacatures
  • Contact
  • Clienten login
  • +31 (0) 70 304 6499
  • Direct mailen
  • Nederlands
  • Menu
Opinie

Politieke invloed is niet te koop

16-11-2020
  • Deel via Facebook
  • Deel via Twitter
  • Deel via Linkedin
  • Delen via E-Mail

Volgens Marietje Schaake krijgt “lobbygeld” meer impact in het stemhokje (NRC, 13 november 2020). Deze stelling onderbouwt ze met een Amerikaans voorbeeld van de bedrijven Uber en Lyft die in Californië veel geld besteedden aan een campagne om de uitkomst van een referendum naar hun hand te zetten. Ook noemt Schaake de toenemende uitgaven van “big tech” aan lobby in de EU. Twee voorbeelden die volgens haar leiden tot de conclusie: iedere dollar of euro extra besteed aan politieke lobby, is recht evenredig aan een vergroting van invloed. In de dagelijkse praktijk zie ik al vele jaren dat deze conclusie simpelweg niet klopt. Want hoe logisch het ook lijkt, het beeld is gebaseerd op een onderschatting van de kiezer, de beleidsmaker en de impact van media.

Om dit aan te tonen moet je ten eerste vaststellen dat een campagne voor een maatschappelijk issue iets heel anders is dan een reclame voor een wasmiddel. Bij de een richt je je op een activatie van handelen (“koop mij”), bij de ander tot beïnvloeding van een mening (“steun mij”). Dergelijke boodschappen leiden ieder tot een andere verwerking in het menselijke brein – iets wat gedragswetenschappers al jaren geleden aantoonden.

Ten tweede speelt de impact van (social) media bij politieke beïnvloeding een cruciale rol. Als kranten, TV en online media aandacht besteden aan een issue, dan stuurt dat de opinie- en beleidsvorming. Denk aan maatschappelijke organisaties die met relatief weinig financiële middelen een hoog mediabereik realiseren. Daarmee genereren ze impact en tegenmacht. Tegen dergelijke beïnvloeding kan geen gekochte reclame op.

Het klassieke voorbeeld in deze context is dat van een wereldwijd opererend oliebedrijf dat jaren geleden een opgebruikt productieplatform wilde laten afzinken in zee. Een maatschappelijke organisatie verzette zich daar heftig tegen. En hoewel onderzoek en cijfers lieten zien dat afzinken in zee de meest milieuvriendelijke optie was – wat later ook door de betreffende NGO werd toegegeven – moest het bedrijf onder grote maatschappelijke en politieke druk haar plannen wijzigen.

Dit praktijkbewijs, dat geld en politieke invloed los staan van elkaar, werd afgelopen zomer ook wetenschappelijk bevestigd. Onderzoekers Frederik Stevens (universiteit Antwerpen) en Iskander De Bruycker (universiteit Maastricht) toonden aan dat rijke lobbyorganisaties wel meer invloed hebben op beleid, maar dat dit “concurrentievoordeel” teniet wordt gedaan zodra kwesties meer media-aandacht genereren. Door deze media-aandacht zijn lobbyende organisaties krachtiger dan organisaties die veel geld hebben. Dit maakt de democratie van hoor en wederhoor zo sterk. En maakt dat geld een ondergeschikte rol speelt bij de beïnvloeding van beleid.

Gemakshalve wordt er in het artikel van Schaake uitgegaan dat alleen bedrijven lobbyen. Niets is minder waar. Feit is wel dat hoe hoger de regeldichtheid is, hoe hoger de lobbydichtheid is. In gereguleerde sectoren van bijvoorbeeld de zorg, pensioenen en energie, zie je dat al vele jaren met de lobbyactiviteit van zowel commerciële als niet-commerciële organisaties. Van patiëntenorganisatie tot pensioenuitvoerder, en van milieuorganisatie tot netbeheerder. In de tech sector is die regeldichtheid de afgelopen jaren ook sterk toegenomen. Met als logisch en voorspelbaar gevolg: meer lobby van zowel bedrijven en maatschappelijke organisaties. Het mooie is dat die belangenbehartiging keurig geregistreerd wordt – in Brussel en in de VS – en we dus exact weten wie wat wanneer en waar aan uitgeeft.

Tot slot. Schaake maakt haar argumentatie dat je met lobbygeld invloed koopt, in feite ook zelf al onschadelijk: Bloomberg die met een miljard dollar op zak geen president werd. Maar ook de Democratische partij in de VS die met een ruimer gevulde campagnekas het presidentschap niet gemakkelijker binnenhaalde. Conclusie: geld kan misschien helpen een onderwerp te agenderen, maar is geen enkele garantie voor beïnvloedingssucces. Daar zorgt de beleidsmaker, kiezer of media wel voor. Gelukkig wel.

Foto door Pixabay via Pexels

Peter van Keulen

Managing Partner / Oprichter

+31 (0)70 3046 499

pvkeulen@publicmatters.nl

Ook interessant:

Podcast ‘In de Lobby’ (Afl. 14): een prettig gesprek met de markante Wytze Russchen – voormalig EU toplobbyist.
19 mei 2022
Uitgelicht
Podcast
Public Matters viert 20-jarig bestaan in Nieuwspoort
13 mei 2022
Uitgelicht
Nieuws
Integriteit in het openbaar bestuur
25 apr 2022
Nieuws
Het Traineeship bij Public Matters: een kijkje achter de schermen
13 apr 2022
Opinie
Podcast ‘In de Lobby’ (Afl. 13): over de invloed van bedrijfslobbyisten en de ideologisch gedreven lobby van sommige ngo’s – met Peter Teffer (Follow the Money)
11 apr 2022
Podcast

  • Kom jij ons team versterken als Trainee? Solliciteren kan tot maandag 23 mei! #werkenbijpm https://t.co/9HmjkBtH37

    2022-05-19 15:08:28




  • In een nieuwe aflevering van onze #pmpodcast ‘In de Lobby’ gaat @EULobby in gesprek met @wytzerusschen, voormalig toplobbyist in #Brussel. Luisteren! https://t.co/NtaxY3ke4P #IndeLobby https://t.co/hBhbWJxygj

    2022-05-19 08:50:17




  • De #Troonrede wordt dit jaar uitgesproken in de Koninklijke Schouwburg van Den Haag. De Ridderzaal, waar traditioneel de Troonrede wordt uitgesproken, is de komende jaren niet beschikbaar vanwege de renovatie van het Binnenhof https://t.co/Hmp24sIysd #Prinsjesdag

    2022-05-18 13:44:26




  • Daarnaast zal prinses Amalia dit jaar voor het eerst op #Prinsjesdag aanwezig zijn https://t.co/0qU1xKVS4K https://t.co/TMkzAMLpjQ

    2022-05-18 13:47:40




  • De Algemene Rekenkamer maakt zich ernstig zorgen over het beheer van de overheidsfinanciën: van bijna 5 procent van alle verplichtingen die de Rijksoverheid in 2021 vastlegde, staat niet vast of ze rechtmatig zijn https://t.co/SNoCShy5D2 #Verantwoordingsdag #gehaktdag

    2022-05-18 11:09:32




  • Vandaag is het de derde woensdag van mei: traditioneel #Verantwoordingsdag in de Tweede Kamer. Op deze dag legt het kabinet verantwoording af over het voorgaande jaar https://t.co/6sz5PNxNnn

    2022-05-18 09:07:32




  • De leden van @GroenLinks mogen zich uitspreken over de vraag of de partij in de Eerste Kamer na de verkiezingen van volgend jaar een gezamenlijke fractie moet gaan vormen met de @PvdA. Ook de PvdA zal zich in juni uitspreken over verdere samenwerking https://t.co/mJOa0QyHpc

    2022-05-17 15:55:13




  • Public Matters bestaat 20 jaar, en vierde dit in het Haagse @nieuwspoort ! Aan de hand van ons #lustrumboek spraken we in een interactieve paneldiscussie over de trends in de relatie tussen belangenbehartigers en beleidsmakers #lustrum #publicaffairs
    https://t.co/Lr8tJrf2Kl

    2022-05-13 11:59:22




  • Grote dank aan @thomasvanzijl voor het modereren, en aan onze panelleden @caelestabraun, @erikziengs, Moni Wiltenburg en @pcouwenbergh voor jullie bijdrage aan deze dag! https://t.co/fijP4z9Dzm

    2022-05-13 11:59:24




  • Vandaag bood collega Peter van Keulen het #lustrumboek van Public Matters aan de minister van VWS aan. Morgen hierover een gesprek tijdens een bijeenkomst in Perscentrum #Nieuwspoort. https://t.co/ByUnkakqLG

    2022-05-11 18:38:52




Public Matters is hét public affairs & lobbyadviesbureau dat is gespecialiseerd in beleidsbeïnvloeding en strategische communicatie.

Kantoor Den Haag
Bezuidenhoutseweg 101
2594 AC Den Haag
+31 (0)70 3046 499

Kantoor Brussel
Avenue des Arts 39
B-1040 Brussel
+ 32 (0)2 502 77 71

Social media

  • Twitter
  • LinkedIn
  • Instagram

info@publicmatters.nl

Interview Bob van Heuvelen: een blik op public affairs na de Amerikaanse ve... Brede steun voor continueren Tech-tegen-Corona initiatief
Scroll naar bovenzijde