• Nederlands
  • Vacatures
  • Clienten login
  • Bezuidenhoutseweg 101, Den Haag
  • Avenue des Arts 39, Brussel
  • Nederlands Nederlands Nederlands nl
  • English English Engels en
Public Matters
  • Home
  • Diensten
  • Sectoren
  • Mensen
  • Over ons
  • Actueel
  • Vacatures
  • Contact
  • Clienten login
  • +31 (0) 70 304 6499
  • Direct mailen
  • Nederlands
  • Menu
Opinie

Het stembusakkoord als lobbyinstrument?

16-03-2021
  • Deel via Facebook
  • Deel via Twitter
  • Deel via Linkedin
  • Delen via E-Mail

Op 3 maart 2020 stonden de leiders van de drie grootste linkse partijen SP, PvdA en GroenLinks samen op het podium voor een volle zaal in de Tolhuistuin in Amsterdam. Ze riepen op tot een linkse samenwerking tijdens de aanstaande begrotingsbehandelingen in het najaar. GroenLinks en PvdA leken vervolgens ook serieus te overwegen om met één premierskandidaat en een aantal gezamenlijke speerpunten de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 in te gaan. Zou het komen tot een stembusakkoord?

Geen gekke gedachte: zo kwam Joop den Uyl (PvdA) aan de macht door ‘Keerpunt 72’. Een stembusakkoord waarin PvdA, D66 en PPR (een voorganger van GroenLinks) samen optrokken. De verwachtingen over een nieuw links verbond waren afgelopen jaar dan ook hoog gespannen. Maar waar GroenLinks partijleider Klaver bijna een jaar later nadrukkelijk de hand uitstak naar de PvdA, SP én D66, bleken zij bij nader inzien toch niet zo gecharmeerd van een links motorblok. Zo gaf SP-lijsttrekker Marijnissen te kennen ook goed met ChristenUnie en CDA samen te kunnen werken, was Kaag (D66) überhaupt niet van plan in te stappen, en wilde Ploumen (PvdA) weer niet met D66 samenwerken. Klaver’s oproep werd genegeerd, en de stille hoop van een flink aantal kiezers op een linkse samenwerking werd de grond in geboord.

Maar ook op kleinere schaal roepen politieke partijen op tot akkoorden over specifieke thema’s en belangen. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen passeerden verschillende initiatieven de revue. Zo maakte D66 zich hard voor een ‘mini-stembusakkoord’ voor een spoorverbinding tussen Groningen en Lelystad (de Lelylijn) en pleitte ChristenUnie voor een akkoord om de schulden van jongeren op te kopen. Voor het eerst werden ook de belangen van een hele regio vastgelegd in een stembusakkoord: verschillende kandidaat-Kamerleden uit het oosten van het land verklaarden zich in de Akte van Oost om in te zetten voor de economische groei van Oost-Nederland.

Stembusakkoorden zijn echter niet alleen weggelegd voor een samenwerking tussen politieke partijen. Ze kunnen ook worden ingezet als lobbyinstrument. Bijvoorbeeld zodat partijen zich al voor de formatie committeren aan bepaalde beloften. Zo kwam in de huidige verkiezingsperiode het Digitale Stembusakkoord voorbij, geïnitieerd door Amnesty International, Bits of Freedom, Open State Foundation en Waag. Hierin beloven partijen zich in te zetten voor strenger toezicht op algoritmes naar aanleiding van de toeslagenaffaire, en voldoende middelen voor de Autoriteit Persoonsgegevens om burgers te kunnen beschermen. Daarnaast tekenden maar liefst 8 partijen het Regenboog Stembusakkoord, waarmee zij zich onder meer committeren aan concrete maatregelen tegen discriminerend geweld tegen de LHBTI-community en hun acceptatie op scholen. Ook lanceerde een groep ontwikkelingsorganisaties het stembusakkoord voor ontwikkelingssamenwerking. Hierin wordt gevraagd om jaarlijks 0,7% van het Bruto Nationaal Inkomen in de begroting te reserveren voor ontwikkelingsbudget.

Maar hoe komt zo’n stembusakkoord eigenlijk tot stand? We vroegen het Mirthe de Boer van Cordaid, één van de initiatiefnemers van het stembusakkoord voor ontwikkelingssamenwerking: “Vier jaar geleden hebben we voor het eerst een stembusakkoord gesloten met het initiatief ‘Keer de Trend’. De internationaal afgesproken norm voor ontwikkelingsbudget is 0,7% van het BNP. Nederland hield zich hier lang aan, maar de trend was dat dit percentage steeds lager werd. Alle partijen – behalve de VVD en partijen aan de rechterflank – ondertekenden destijds het initiatief.”

De vraag is of zo’n stembusakkoord tot concrete resultaten leidt. De Boer: “In Rutte III zijn ze niet tot de 0,7% gekomen, maar er is wel een netto bedrag bijgekomen. En tijdens begrotingsdebatten werd regelmatig bepleit om aan de norm te voldoen. Deze verkiezingsperiode is er daarom opnieuw besloten een stembusakkoord te lanceren om nu echt tot die 0,7% norm te komen, nadat bleek dat veel partijen het ook in hun verkiezingsprogramma’s hadden opgenomen. De handtekening is dan vooral bedoeld om partijen het ook vast te laten leggen: houd je aan je belofte. De coronatijd maakt het lastiger om met zo’n akkoord momentum te creëren, omdat je geen fysiek moment hebt, het voelt vluchtiger. Gelukkig hebben we de tweets nog.”

Een stembusakkoord werkt dus goed als lobbyinstrument. Los van de politieke en media-aandacht voor een onderwerp rondom de lancering en ondertekening, kunnen partijen herinnerd én gehouden worden aan hun verkiezingsbeloftes. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om de thema’s en de maatregelen uit het akkoord blijvend te agenderen. Tot slot kan het stembusakkoord als aanknopingspunt dienen om de voorgestelde maatregelen ook daadwerkelijk om te zetten in beleid. En daarmee is de ondertekening van het akkoord niet het eindpunt van de lobby, maar juist het begin.

[Foto: Geert van Tol voor COC Nederland]

"De ondertekening van een stembusakkoord is niet het eindpunt van de lobby, maar juist het begin."

Eef Brands

Senior Account Executive

+31 (0)70 304 6499

ebrands@publicmatters.nl

Ook interessant:

Podcast ‘In de Lobby’ (Afl. 14): een prettig gesprek met de markante Wytze Russchen – voormalig EU toplobbyist.
19 mei 2022
Uitgelicht
Podcast
Public Matters viert 20-jarig bestaan in Nieuwspoort
13 mei 2022
Uitgelicht
Nieuws
Integriteit in het openbaar bestuur
25 apr 2022
Nieuws
Het Traineeship bij Public Matters: een kijkje achter de schermen
13 apr 2022
Opinie
Podcast ‘In de Lobby’ (Afl. 13): over de invloed van bedrijfslobbyisten en de ideologisch gedreven lobby van sommige ngo’s – met Peter Teffer (Follow the Money)
11 apr 2022
Podcast

  • Kom jij ons team versterken als Trainee? Solliciteren kan tot maandag 23 mei! #werkenbijpm https://t.co/9HmjkBtH37

    2022-05-19 15:08:28




  • In een nieuwe aflevering van onze #pmpodcast ‘In de Lobby’ gaat @EULobby in gesprek met @wytzerusschen, voormalig toplobbyist in #Brussel. Luisteren! https://t.co/NtaxY3ke4P #IndeLobby https://t.co/hBhbWJxygj

    2022-05-19 08:50:17




  • De #Troonrede wordt dit jaar uitgesproken in de Koninklijke Schouwburg van Den Haag. De Ridderzaal, waar traditioneel de Troonrede wordt uitgesproken, is de komende jaren niet beschikbaar vanwege de renovatie van het Binnenhof https://t.co/Hmp24sIysd #Prinsjesdag

    2022-05-18 13:44:26




  • Daarnaast zal prinses Amalia dit jaar voor het eerst op #Prinsjesdag aanwezig zijn https://t.co/0qU1xKVS4K https://t.co/TMkzAMLpjQ

    2022-05-18 13:47:40




  • De Algemene Rekenkamer maakt zich ernstig zorgen over het beheer van de overheidsfinanciën: van bijna 5 procent van alle verplichtingen die de Rijksoverheid in 2021 vastlegde, staat niet vast of ze rechtmatig zijn https://t.co/SNoCShy5D2 #Verantwoordingsdag #gehaktdag

    2022-05-18 11:09:32




  • Vandaag is het de derde woensdag van mei: traditioneel #Verantwoordingsdag in de Tweede Kamer. Op deze dag legt het kabinet verantwoording af over het voorgaande jaar https://t.co/6sz5PNxNnn

    2022-05-18 09:07:32




  • De leden van @GroenLinks mogen zich uitspreken over de vraag of de partij in de Eerste Kamer na de verkiezingen van volgend jaar een gezamenlijke fractie moet gaan vormen met de @PvdA. Ook de PvdA zal zich in juni uitspreken over verdere samenwerking https://t.co/mJOa0QyHpc

    2022-05-17 15:55:13




  • Public Matters bestaat 20 jaar, en vierde dit in het Haagse @nieuwspoort ! Aan de hand van ons #lustrumboek spraken we in een interactieve paneldiscussie over de trends in de relatie tussen belangenbehartigers en beleidsmakers #lustrum #publicaffairs
    https://t.co/Lr8tJrf2Kl

    2022-05-13 11:59:22




  • Grote dank aan @thomasvanzijl voor het modereren, en aan onze panelleden @caelestabraun, @erikziengs, Moni Wiltenburg en @pcouwenbergh voor jullie bijdrage aan deze dag! https://t.co/fijP4z9Dzm

    2022-05-13 11:59:24




  • Vandaag bood collega Peter van Keulen het #lustrumboek van Public Matters aan de minister van VWS aan. Morgen hierover een gesprek tijdens een bijeenkomst in Perscentrum #Nieuwspoort. https://t.co/ByUnkakqLG

    2022-05-11 18:38:52




Public Matters is hét public affairs & lobbyadviesbureau dat is gespecialiseerd in beleidsbeïnvloeding en strategische communicatie.

Kantoor Den Haag
Bezuidenhoutseweg 101
2594 AC Den Haag
+31 (0)70 3046 499

Kantoor Brussel
Avenue des Arts 39
B-1040 Brussel
+ 32 (0)2 502 77 71

Social media

  • Twitter
  • LinkedIn
  • Instagram

info@publicmatters.nl

Nederland in beweging: mobiliteit in het volgende Regeerakkoord Onderzoek: PVV-Kamerleden doen het goed op Twitter – CDA’ers veel...
Scroll naar bovenzijde