Dialoog tussen bedrijfsleven en politiek onverminderd belangrijk

De Tweede Kamer had aanvankelijk voor woensdag 22 mei een rondetafelgesprek (RTG) met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven op de agenda staan, over het vestigingsklimaat in Nederland. Maar de respons van de genodigde bedrijven bleek ‘wat mager’, zo viel te lezen in een memo aan Kamerleden. De bijeenkomst is nu ‘tot nader order uitgesteld’, aldus de agenda van de Tweede Kamer.

Bedrijven staan niet te trappelen om het gesprek aan te gaan in de politieke arena. Zelfs niet over een onderwerp dat hen in het hart raakt en waarvan zij veel kennis hebben. Het bedrijfsleven zoekt liever andere podia op zoals aandeelhoudersvergaderingen of bijdragen in kranten. Of men verkiest de beslotenheid van de Haagse wandelgangen om daar te lobbyen. Kennelijk is de vrees voor het publieke debat met parlementariërs zodanig dat bedrijven besluiten om te bedanken voor dit democratische privilege.

Terughoudendheid
In onze adviespraktijk zien we dat bedrijven steeds terughoudender zijn geworden. Tot zo’n tien jaar geleden werd standaard ‘ja’ gezegd op een uitnodiging vanuit de Kamer. Je hebt als onderneming of ondernemer immers een dure maatschappelijke plicht je te verantwoorden over wat je vindt of doet, ook naar publieke stakeholders en beleidsmakers. Maar het accepteren van een uitnodiging voor een rondetafelgesprek of hoorzitting is niet meer vanzelfsprekend. Dat komt mede door de wijze waarop topbestuurders van bedrijven tegenwoordig worden bejegend in het huis der democratie.

Zo was er een Amerikaans bedrijf dat weloverwogen bedankte voor de uitnodiging om naar de Kamer te komen. Een screenshot van deze afzegging werd door een Kamerlid met naam en mailadres op Twitter (het vroegere X) gezet. Met een golf van publieke verontwaardiging tot gevolg. Een ander voorbeeld was een rondetafelgesprek in oktober 2017 over geneesmiddelenbeleid, waar vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven vol in de wind werden gezet door een aantal politici. Ook een bijeenkomst in het parlement waarvoor hedgefondsen werden uitgenodigd was niet bepaald hartelijk.

Recenter werden bedrijven in de Tweede Kamer gegrild over beloningsbeleid. Sommige Kamerleden maakten daar selectieve filmpjes van die zij direct op sociale media plaatsten, nog los van de vooringenomen wijze waarop tijdens deze bijeenkomst vragen werden gesteld. Ook ontvingen bedrijven weinig warmte toen zij in de Tweede Kamer de afwegingen rond hun bedrijfsactiviteiten in Rusland bespraken.

Vooropgesteld: als bedrijf of ceo moet je tegen een stootje kunnen. Ook als dat stootje een stevige toon heeft of zelfs berispend van aard is. Dat geldt zeker wanneer ondernemingen keuzes maken die buiten de realiteit staan of maatschappelijk onnavolgbaar zijn. Wat dat betreft verschillen ondernemers niet van politici. Maar de parlementaire omgangsvormen zijn zo verhard dat het zeer begrijpelijk is als bedrijven ‘nee, bedankt’ zeggen op een uitnodiging van de Tweede Kamer.

Polarisatie en verruwing van het politieke debat hebben zich klaarblijkelijk ook verplaatst naar het rondetafelgesprek waar bedrijven voor worden uitgenodigd. Zelfs als zo’n bijeenkomst over voor hen zoiets fundamenteels gaat als het vestigingsklimaat. Deze ontwikkeling is buitengewoon betreurenswaardig en bedrijven en politici moeten samen deze trend keren.

Daag elkaar uit
Dus bedrijven: zeg ‘ja’ tegen een uitnodiging van de Tweede Kamerleden. Weerleg de vooroordelen ten aanzien van ‘de politiek’. En Tweede Kamerleden, ga zorgvuldig met uw externe gasten om. Stop met naming and shaming en met het bashen van vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Speel niet op de man en discussieer over de inhoud. Daag ceo’s uit op ondernemingsdilemma’s, hun maatschappelijke bijdragen en verantwoordelijkheid. Doe aan factfinding, luister en vraag om standpunten en ervaringen. Veroordeel op feiten en respecteer hoor en wederhoor.

Natuurlijk hoeven bedrijfsleven en politiek het niet over alles eens te zijn. Integendeel: daag elkaar uit in het publieke debat. Maar houd inhoudelijke dialoog als de norm voor een rondetafelgesprek of hoorzitting in de Kamer.