CSRD-event: navigeren tussen uitdagingen en kansen in duurzaamheidsrapportage

Bedrijven en organisaties worden steeds nauwlettender gevolgd door stakeholders zoals media, klanten, ngo’s, investeerders, en politici op hun omgang met klimaat, milieu, mensenrechten en sociale ongelijkheid. Het blijft niet bij aandacht alleen. Vanaf 2024 zijn allereerst grote multinationals verplicht om volgens de Europese “Corporate Sustainability Reporting Directive” (CSRD) te rapporteren over hun duurzaamheids- en mensenrechtenprestaties. Veel bedrijven bevinden zich nu in de eerste fases van deze rapportage, wat de nodige uitdagingen met zich meebrengt. Daarom kwamen op 15 mei vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, de politiek en de publieke sector samen op een door Public Matters en in samenwerking met MVO Nederland georganiseerd event. Het doel: vooruitkijken en duurzaamheidsrapportage transformeren van slechts een compliance-vereiste naar een kans voor organisaties om leiderschap te tonen op duurzaam, politiek en maatschappelijk vlak.

Onder leiding van dagvoorzitter Thomas van Zijl (BNR Nieuwsradio) deelden Europarlementariër Lara Wolters (PvdA/S&D) en Laura Jungmann (Director Duurzaamheid bij Albert Heijn) hun waardevolle inzichten over de totstandkoming van de wetgeving en de praktische toepassing ervan. Een levendig panelgesprek volgde met Claire Martens-America (Tweede Kamerlid, VVD), Sacha Göddeke-Mulder (Directeur Duurzaam Ondernemen, NS), Sebastiaan Nijhuis (Sustainability Transformation Leader, PwC) en Christian Penning (Manager Grote Bedrijven Netwerk en CSRD, MVO Nederland).

Totstandkoming en praktische toepassing van de CSRD

“De CSRD heeft drie doelen: de hoeveelheid beschikbare informatie vergroten, de kwaliteit van deze informatie verbeteren en het vervolgens beter vergelijkbaar maken middels rapportage formats.” Met deze woorden opende Europarlementariër Lara Wolters (PvdA/S&D) het event. Als schaduwrapporteur voor de CSRD en hoofdrapporteur voor de daaropvolgende Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD – ook bekend als de wetgeving voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, of IMVO), lichtte Wolters het doel toe: de totstandkoming en het belang van leiderschap bij bedrijven voor een effectieve implementatie en de connectie met de CSDDD-wetgeving. Ze stelde dat er: “in de totstandkoming van de wetten er leiderschap van de politiek was en er nu leiderschap vanuit bedrijven nodig is”, en voegde eraan toe: “het is de rol van het bedrijfsleven om ons te wijzen op wat niet goed is, de politiek moet richting geven waarheen.” Ze voorspelde hiermee een intensieve dialoog in de komende jaren over de praktische uitvoering van deze wetgeving.

Laura Jungmann, Director Duurzaamheid bij Albert Heijn, onderstreepte deze drievoudige doelstelling met een zeer inzichtvolle uiteenzetting over de duurzaamheidsrapportages van de supermarktketen en de weg daarnaartoe. Waar vroeger de rapportage puur bedoeld was om data inzichtelijk te maken, blijkt het nu juist een cruciale rol te spelen in het stellen van ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen voor het bedrijf. Jungmann benadrukte: “Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen gaan van een perifeer onderwerp naar een core onderwerp,”. Een mooi voorbeeld van hoe de CSRD positieve impact kan hebben op de bedrijfsvoering.

Kansen en uitdagingen

Tijdens de daaropvolgende paneldiscussie werden de kansen en uitdagingen van de CSRD-wetgeving belicht. Eén van de kernpunten was dat de CSRD een waardevol instrument voor vooruitgang vormt, zoals Albert Heijn liet zien, maar waarbij er tegelijkertijd een flinke handreiking nodig is vanuit zowel de politiek als vanuit grote bedrijven om iederéén mee te krijgen. Daarnaast dient er gezorgd te worden voor een breed begrip van wat de wetgeving inhoudt en beoogt. VVD Tweede Kamerlid Claire Martens-America benadrukte dat het succes van de CSRD afhangt van een effectieve wisselwerking tussen politiek en bedrijfsleven, waarbij geluisterd wordt naar waar gas bij gegeven kan worden, maar ook wanneer een pas op de plaats nodig is. Martens-America bracht in dat het bedrijfsleven ook snakt naar rust en duidelijkheid: “Ik wil niet nu iets van bedrijven vragen dat vervolgens een paar jaar later verandert. We moeten nu rust inbouwen en over een aantal jaar evalueren hoe het gaat”.

Ook Sacha Göddeke-Mulder van de NS gaf aan dat rapportage juist kan leiden tot innovatie, doordat ze inzicht bieden in waar binnen de keten winst te behalen valt. Dit kan bedrijven helpen om aanzienlijk te versnellen zodra de cijfers duidelijk zijn. Echter, zoals Göddeke-Mulder uiteenzette, kost dit tijd en zelfs voor koplopers blijft er veel werk liggen: “We moeten soms vertragen om te kunnen versnellen.” Christian Penning van MVO Nederland gebruikte een treffende metafoor om de CSRD te omschrijven, vergelijkbaar met het schoonmaken van een huis: “Hoe langer je wacht, hoe meer werk het kost.”

Ondersteuning voor alle schakels in de keten

Zowel Claire Martens-America als Sebastiaan Nijhuis (PwC) benadrukten dat alle spelers in de keten ondersteuning nodig hebben om niet overweldigd te raken door de regeldruk van de CSRD-wetgeving. Deze wet vereist niet alleen dat grote ondernemingen rapporteren over hun eigen impact, maar ook dat zij dit doen voor hun gehele toeleveringsketen. Dit stelt bijzonder hoge eisen aan het merendeel van het midden- en kleinbedrijf (MKB), die vaak beperkt kennis hebben van deze wetgeving en te kampen hebben met een tekort aan mankracht. Het panel was unaniem van mening dat grote bedrijven een cruciale rol spelen in het ondersteunen van kleinere bedrijven om hun processen transparant te maken. Martens stelde voor om echt kleine bedrijven vrijstelling of extra ondersteuning te bieden. Ze voegde toe: “We moeten de kloof overbruggen tussen politiek en burger. Het betreft tenslotte hun financiën; wij moeten duidelijk maken dat de CSRD uiteindelijk voor winst zorgt.”

“We kunnen erin groeien”

De gemene deler van alle sprekers was dat de implementatie van de CSRD niet gezien moet worden als een strijd tussen winnaars en verliezers. Een duurzame toekomst vereist samenwerking tussen politiek, bedrijfsleven, en het maatschappelijk middenveld, gesteund door duidelijke ambities. Het voortzetten van een open dialoog tussen deze partijen is essentieel, evenals onderlinge handreikingen tussen bedrijven. Hoewel het voor velen een complexe opgave blijft, is het belangrijk dat de politiek luistert naar de signalen uit het veld en dat leidende bedrijven hun ketenpartners meenemen in dit transitieproces. De eerste rapportages tonen aan dat er aanzienlijke mogelijkheden zijn voor versnelling, verbetering en innovatie in verduurzaming. Zowel Albert Heijn als NS verwoordden het hoopvol: “Er is tijd. We kunnen erin groeien.”