Lobbyisten draaien overuren om wetsvoorstellen ‘op ijs’ gelegd te krijgen

Het is hoogseizoen voor lobbyisten rond het Binnenhof.

Nu de verkiezingen achter de rug zijn en de formatie van start is gegaan, lopen professionele pleitbezorgers zich de benen uit het lijf om voor hun cliënten een goed woordje te doen.
Bovenaan de prioriteitenlijst? Ongewenste wetsvoorstellen controversieel verklaard krijgen — ‘op ijs gelegd krijgen’ — gedurende de demissionaire status van Rutte II.

‘Dit zijn voor ons mooie tijden’, zegt Peter van Keulen, oprichter en directeur van het Haagse lobbybureau Public Matters. Na de verkiezingen van 15 maart ging het er eerst vooral om cliënten afscheid te laten nemen van vertrekkende Kamerleden met wie ze van doen hadden gehad.

‘Sommigen dachten: waarom zou ik daar nog tijd aan besteden? Maar het wordt ongelooflijk gewaardeerd’, legt Van Keulen uit. ‘Allereerst is het fatsoenlijk, maar ook relationeel is het heel belangrijk.’ De manier waarop varieert van een bos bloemen of een briefje tot een etentje. ‘Het is functioneel vanuit een gezond eigenbelang, want je komt hen zeker weer eens tegen.’

Van windmolens tot zondagsrust

Op dit moment gaat veel aandacht uit naar het leggen van contacten met nieuwe Kamerleden. Lobbyisten maken voor hun klanten lijstjes van de volksvertegenwoordigers die gezien hun portefeuille belangrijk voor hen zullen zijn. Felicitaties worden overgebracht, lunchafspraken gemaakt, schetst Van Keulen. En, razend interessant, maar onder zeer groot voorbehoud: wie wordt mogelijk minister of staatssecretaris? Is daar al een relatie mee opgebouwd?

Dé grote kwestie die nu speelt is de formatie en de inhoud van het regeerakkoord. Iedereen probeert zijn punt nog eens te maken. Natuur en Milieu beweert bijvoorbeeld dat het sluiten van een kolencentrale €1,4 mrd oplevert. Waterbouwer Van Oord bejubelt het GroenLinks-programma, omdat de partij nog meer windmolens op de Noordzee wil neerzetten. De wapenindustrie kijkt uit naar meer bestedingen aan defensie. De NAM vindt dat Nederland niet zonder het Groningse gas kan. En, niet te vergeten, de reformatorische vakbond RMU die het belang van de zondagsrust in herinnering brengt.

Wie nu begint, is te laat

‘Verspilde moeite’, zegt een ingewijde die niet met naam genoemd wil worden. Als communicatieadviseurs nu pas bedenken dat ze een punt moeten maken, dan zijn ze echt veel te laat in het spel. ‘Dat had moeten gebeuren toen de partijprogramma’s opgesteld werden.’ Vermoedelijk klinken deze pleidooien vooral om de eigen opdrachtgevers of bazen te behagen. ‘Zo van, kijk ons eens ons beste beentje voorzetten.’

Van Keulen beaamt dat. ‘Lobbyisten die beweren dat ze een regel in het regeerakkoord kunnen fietsen hebben wel een heel hoge dunk van zichzelf’, zegt hij. ‘Als je geluk hebt ken je de onderhandelaars, hun adjudanten en de ambtelijke adviseurs, maar je moet ze nu vooral niet gaan sms-en.’ Alleen als het er echt op aankomt bij te sturen, kan een lobbyist in actie komen. ‘Maar daar moet je echt heel terughoudend in zijn en niet je hand overspelen.’

Wetsvoorstellen in quarantaine

Waar op dit moment wel winst gehaald kan worden voor de cliënt is het blokkeren of juist aanjagen van wetsvoorstellen die nog niet door de Tweede Kamer zijn behandeld. De gespecialiseerde Kamercommissies bepalen nu welke kwesties controversieel verklaard worden gedurende de demissionaire status van het kabinet. Zolang de formatie van een nieuwe regeringscoalitie duurt, blijft zo’n wetsvoorstel in quarantaine.

‘Dit houdt ons nu heel erg bezig’, zegt Van Keulen. ‘Wat willen cliënten op die lijst krijgen en via welke Kamerleden krijgen ze dat voor elkaar?’ Voorbeelden van zaken die door PublicMatters worden aangedragen wil hij niet noemen. ‘Maar, ik verzeker je, daarbij gaan we heel systematisch te werk.’

Deze of volgende week wordt er plenair gestemd over de definitieve lijst van controversiële onderwerpen. Een rondvraag bij de verschillende fracties wijst uit dat het aantal kwesties behoorlijk oploopt. Veel marginale vraagstukken waar ook maar een klein beetje onenigheid over kan zijn, belanden bijna automatisch in de ijskast, zo valt te beluisteren. ‘Als een partij van enige betekenis daarom vraagt, gaan we er met largesse mee om’, klinkt het bij een woordvoerder. ‘Daar gaan we niet moeilijk over doen.’

Senatoren wacht een stille tijd

Wat komt er zoal op de plank te liggen dankzij de lobbyisten van het bedrijfsleven? Het wetsvoorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur om spoorbeheerder Prorail te nationaliseren, bijvoorbeeld. Hetzelfde geldt voor de Klimaatwet die op initiatief van Jesse Klaver en Diederik Samsom was ingediend. En het wetsvoorstel van minister van Economische Zaken Henk Kamp om ongewenste overnames in de telecomsector te blokkeren.

Ook bij de Eerste Kamer komen verzoeken binnen om het een en ander in de wacht gezet te krijgen. Zo vertelt VVD-fractievoorzitter Annemarie Jorritsma hoe ze wordt bestookt met verzoeken of zij in de senaat toch alsjeblieft het wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het Bouwen controversieel wil verklaren. ‘Onder meer van Bouwend Nederland krijg ik de nodige correspondentie.’

Maar de ‘controversieel-lijst’ zal in de Eerste Kamer wel meevallen, verwacht Jorritsma. De neiging om heel veel aan te dragen bestaat nu vooral in de Tweede Kamer vanwege de nieuwe bezetting daar, legt ze uit. ‘Die zeventig nieuwe Kamerleden weten nog van niets, dus laat ze zich eerst maar even inlezen.’ Dat daardoor bijna niets de Tweede Kamer nog passeert, betekent een stille tijd voor senatoren. ‘Bij ons zal de pijp binnenkort wel opdrogen.’

Bron: www.fd.nl d.d. 3 april 2017