EU-voorzitterschap van Tsjechië: ‘Crisisvoorzitter’

Op 1 juli 2022 heeft Tsjechië het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie overgenomen van Frankrijk. Elk halfjaar wisselt het voorzitterschap van de Raad en is een andere lidstaat aan de beurt. Tsjechië gaat aan de slag onder de slogan “Europe as a task: rethink, rebuild, repower”. In deze blog blikken collega’s Fieke Creijghton en Valérie Mendes de León vooruit op het EU-voorzitterschap van Tsjechië komend halfjaar en met welke prioriteiten Tsjechië aan de slag gaat.

Uitgangspositie

In het midden van meerdere crises, de Oekraïnecrisis, klimaatcrisis, de coronacrisis, energiecrisis en stijgende inflatie, betitelde POLITICO Tsjechië aan als ‘crisisvoorzitter’. Het centraal-Europese land zal zich naar verwachting vooral bezighouden met de bemiddeling van deze crises. Naast uitdagingen van buitenaf, zal Tsjechië zich ook in eigen land moeten bewijzen. Uit een recente poll van een Tsjechisch onderzoeksbureau blijkt bijvoorbeeld dat maar 36 procent van de inwoners tevreden is met de Europese Unie. Dit heeft er onder andere voor gezorgd dat Tsjechië zich in het verleden eurosceptisch heeft opgesteld. Een combinatie van het prille binnenlandse vertrouwen en haar geografische ligging tussen Hongarije en Polen, zorgt voor een interessante Tsjechische uitgangspositie voor dit voorzitterschap.

Daarnaast bestaat de huidige Tsjechische regering uit een coalitie tussen verschillende Europese coalities. Met de coalitie van de conservatief liberalen (‘Together’) en centrum-linkse liberale coalitie, zijn de Tsjechische coalitiepartijen in maar liefst drie verschillende Europese politieke groepen van de ‘Groenen’, de ‘EVP’ en de ‘ECR’ vertegenwoordigd. De interne verschillen binnen de Tsjechische coalitie zouden nog wel eens voor spanningen kunnen zorgen.

Prioriteiten

Centraal in het voorzitterschap van Tsjechië, onder leiding van premier Petr Fiala, staat de Russische oorlog in Oekraïne. Zowel Tsjechië als de EU hebben aangegeven dat vrede in Oekraïne belangrijk is de komende maanden. Concreet heeft het voorzitterschap vijf prioriteiten opgesteld:

• De wederopbouw van Oekraïne en het coördineren van de vluchtelingencrisis veroorzaakt door de Russische inval;
• Energieveiligheid;
• Het versterken van de Europese defensiecapaciteiten en de cyberveiligheid;

• Strategische veerkracht de Europese economie;
• Weerbaarheid van de democratische instituties.

Met het oog op de spanningen in Warschau en Boedapest wil het nieuwe Presidentschap ervoor zorgen dat alle lidstaten worden meegenomen in een constructieve dialoog.

Energietransitie

Een van de prioriteiten van het voorzitterschap betreft het garanderen van energietoevoer en daarmee het stimuleren van de energietransitie. Tsjechië wil bouwen aan de Europese energie-infrastructuur en de weerbaarheid van de Europese energietoevoer versterken. Dit beoogt Tsjechië door de rol van nucleaire energie te vergroten. Parallel aan het doorvoeren van deze visie heeft Praag de lastige rol om de energietoevoer voor de winter van 2023 op peil te houden, zonder afhankelijk te worden van langdurige contracten voor fossiele brandstoffen. Om dit voor elkaar te krijgen zijn het recent aangenomen ‘Gas Storage’ voorstel, het REPowerEU plan en het plan om als EU gezamenlijk gas in te kopen. Naar verwachting zal Tsjechië dan ook voortgang willen boeken op deze beleidsterreinen.

Tech

Het vergroten van cyberveiligheid en het weerbaar maken van de Europese economie raken beide aan het digitale beleidsdomein. De Tsjechische minister voor Digitale Zaken, Ivan Rakušan, gaf in een interview met Euractiv aan verder te willen gaan waar Frankrijk is geëindigd. Zo zal Tsjechië de implementatie van de Digital Services en Markets Acts op zich nemen. Ook wil Tsjechië prioriteit geven aan de AI Act en het opzetten van het raamwerk voor een Europese Digitale Identiteit. Parallel aan de derde prioriteit, is ook het doel gesteld om de technologische afhankelijkheid van landen buiten de EU te verminderen, ook om cyberdreigingen tegen te gaan.

In een interview met het Tsjechische blad Leaders zei de Tsjechische Minister van Europese Zaken Mikulàš Bek dat in deze crisistijden vooral het dagelijkse bestuur van de Europese Unie prioriteit heeft. Het Presidentschap van Europe as a Task zal vooral daarover gaan: het volbrengen van dagdagelijkse taken om de Unie door de crises te leiden.

Tsjechië zal tot eind 2022 de voorzittersrol bekleden; in 2023 zal het eerst de beurt zijn aan Zweden en vervolgens Spanje. Wil jij alvast vooruitblikken op het voorzitterschap van deze lidstaten? Of ben je benieuwd naar hoe jouw organisatie kan inspelen op de prioriteiten van de voorzitters? Neem dan contact op!