Brancheverenigingen: terug van weggeweest?

Het leek erop dat veel branches langzaam maar zeker de relevantie, de leden, en het mandaat om vanuit een gemeenschappelijk standpunt met beleidsmakers in gesprek te gaan aan het verliezen waren. Een gebrek aan daadkracht en een stoffig imago leidden volgens velen tot een onontkoombaar einde van de branchevereniging. Als branchevertegenwoordiger, maar ook als lid van een branchevereniging, is het nuttig om te reflecteren op de positionering van verenigingen, en om te zoeken naar nieuwe manieren van vertegenwoordiging en positionering.

In dit artikel geef ik een analyse van de heropleving van de collectieve belangenbehartiging, de zelfreflectie en de vernieuwing bij brancheverenigingen, en geef ik advies over de toegevoegde waarde van branches in de toekomst.

De heropleving van de branchevereniging

Het is natuurlijk verleidelijk (en gemakkelijk) om de heropleving van brancheverenigingen enkel te verklaren aan de hand van de coronacrisis: een branche kan haar leden immers uit de brand redden, en kan met een goede lobby het verschil tussen gedwongen sluiting en opening van de winkel of het terras betekenen. De ontwikkelingen voorafgaand aan de coronacrisis zijn om de volgende redenen echter ook belangrijk:

Allereerst komen er in politiek den Haag en Brussel steeds meer belangenbehartigers bij. Dat terwijl beleidsmakers het liefst met een sector in gesprek gaan: dit geeft namelijk een algemeen beeld van de oplossingen die nodig zijn voor problemen in het bedrijfsleven, en dit bespaart ook veel tijd. Hiervoor is het nodig dat de sector zich als een betrouwbare partner opstelt, en bereid is tot compromis. Om als bedrijf invloed uit te kunnen oefenen op keuzes die er over/voor jou gemaakt worden, is goede belangenbehartiging een must, en een sector waarmee de overheid afspraken kan maken kan daarin helpen.

Daarnaast hebben brancheverenigingen zelf ook al geruime tijd ingezet op de meerwaarde voor leden. De ene branche doet dit door ledenservice te bieden, en de andere zet al langer in op een lobby in Den Haag. Een klinkend voorbeeld hiervan zijn VNO-NCW en MKB-Nederland met ‘een nieuwe (Europese) koers’. Hieruit blijkt dat deze brancheverenigingen inzetten op verfrissing: een inclusief verhaal waarin verduurzaming, ondernemers, en inclusiviteit centraal staan.

Wat de coronacrisis wel ontketend heeft is een verdere interne verandering bij een aantal brancheverenigingen. Waar leden het vaak niet eens kunnen worden over waar een branchevereniging wel en niet over naar buiten toe mag spreken, was er vanaf het begin van de coronacrisis brede overeenstemming dat de branchevereniging namens de leden over steunmaatregelen, opening van de sector, en andere onderwerpen kon onderhandelen. Dit gaf veel branches in bijvoorbeeld de detailhandel, de bouw en de horeca het brede mandaat om met ministeries en de politiek in gesprek te gaan en te onderhandelen. Voor de overheid was er bovendien één loket waar het gesprek aangegaan kon worden met een gehele sector. Veel bedrijven kwamen er vorig jaar heel snel achter dat het Ministerie van Economische Zaken bereid was om op wekelijkse basis met branchedirecteuren te overleggen en niet met individuele bedrijven. Hoewel een branchevereniging vaak de gulden middenweg bewandelt, opent lidmaatschap veel deuren, en kan daardoor interessant zijn om bij aan te sluiten.

De toekomst van de branchevereniging

Ook in de toekomst zullen brancheverenigingen belangrijk blijven, mits ze aan (potentiële) leden kunnen aantonen wat de toegevoegde waarde is, en zich kunnen positioneren als betrouwbare gesprekspartner namens een sector.

Voor bedrijven die al lid zijn van een branchevereniging of twijfelen om lid te worden geldt een advies: bij lidmaatschap hoort impliciet ook een verantwoordelijkheid, word actief en stel jezelf de vraag wat je uit het lidmaatschap wilt halen. Lidmaatschap van een branchevereniging kan duidelijke voordelen bieden, maar actieve betrokkenheid is nodig.

Hoe kan uw branche het gemeenschappelijk belang van leden opzoeken en vertegenwoordigen? Of wilt u een branchevereniging oprichten? Wij denken graag mee! Neem gerust contact op voor een kennismakingsgesprek.

Foto door Markus Spiske via Pexels