Wat betekent de Europese verkiezingsuitslag voor uw Brusselse lobby?

Enkele dagen na de Europese verkiezingen zijn verschillende conclusies te trekken. De grote winnaar in Nederland is het gematigde, pro-Europese midden: het CDA verliest een zetel, maar houdt er vier over. De VVD gaat van drie naar vier en kan er na Brexit nog een zetel bij krijgen. Maar de echt grote verrassing is de PvdA, onder leiding van Frans Timmermans. In de exitpolls kwamen de sociaaldemocraten al uit op vijf zetels. Na telling van de stemmen blijken dat er zelfs zes te zijn. Verder gaat GroenLinks van twee naar drie zetels.

In Brussel en in de lidstaten buitelen de experts over elkaar heen om de nieuwe Europese machtsverhoudingen te interpreteren. Veel staat nog niet vast, bijvoorbeeld wat betreft individuele Europarlementariërs, fracties, coalities en ook de voorzitter van de Europese Commissie is voorlopig nog niet bekend. Maar de nieuwe zetelverdeling in het Europees Parlement heeft in ieder geval consequenties voor uw lobby in Brussel:

Het gaat om het Europese belang

Wanneer je resultaten wilt behalen in Brussel werkt het niet om te veel te hameren op je eigen nationale of bedrijfsbelang. Nu duidelijk is geworden dat eurosceptische partijen niet hebben gewonnen en dat de kiezer een mandaat heeft gegeven voor ‘een Europees verhaal’ zal lobbyen in Brussel (meer dan tot nu toe het geval was) ook gericht moeten zijn op het grotere Europese belang. ‘Vraag niet wat Europa voor jou kan doen, maar vraag wat jij voor Europa kunt doen’ kan daarom de effectiviteit van lobbyen in Brussel versterken.

Andere machtsverhoudingen in het Europees parlement

De oude, voorspelbare machtsverhoudingen in het Europees Parlement bestaan niet meer. Voor het eerst in veertig jaar hebben de christendemocraten en sociaaldemocraten geen gezamenlijke meerderheid. De groenen en de liberalen hebben geprofiteerd van de hoogste opkomst in twintig jaar waarbij de laatsten een sleutelpositie in handen hebben om de twee klassieke fracties aan een meerderheid te helpen. Ook kunnen wisselende coalities nodig zijn. Er gaat door de uitslag een nieuwe dynamiek ontstaan tussen de fracties en ook binnen de fracties veranderen de accenten. Wanneer je steun wil krijgen voor bijvoorbeeld een wetswijziging zal je dus meer dan ooit moeten focussen op waar die steun vandaan zou kunnen komen. Dit betekent meer met Europarlementariërs meedenken, meer puzzelen en soms breder lobbyen om resultaten te boeken.

Duurzaamheid voorop

In veel pro-Europese campagnes namen klimaat en duurzaamheid een prominente plaats in. Het nadenken over effecten van keuzes voor de wereld van de generatie na ons is geen linkse hobby meer, maar een vast onderdeel in de programma’s van alle partijen die voor een sterke Europese samenwerking zijn. Gezien de winst van veel groene en andere pro-Europese partijen, is het nu dan ook belangrijker dan ooit om bij het lobbyen te laten zien dat je de klimaatagenda omarmt en dat je laat zien wat jouw plannen concreet opleveren wat betreft duurzaamheid. Een ‘groene’ vertaling van je wensen was altijd een ‘nice to have’, maar werd met de laatste verkiezingen overduidelijk een ‘must have’ voor elke succesvolle lobbystrategie.

De nieuwe Nederlandse Europarlementariërs

Naast deze verschuivingen in het Europees Parlement is het natuurlijk ook van belang te weten wie de nieuwe Nederlandse Europarlementariërs zijn. Onder hen zijn meer vrouwen dan ooit; straks zijn 12 van de 26 Nederlandse Europarlementariërs vrouw (dat is 46%).

Bij de PvdA is Vera Tax een opvallende nieuwkomer. Zij is net als lijsttrekker Frans Timmermans afkomstig uit Limburg, waar de PvdA het zeer goed deed. Zij was tot 2017 wethouder in Venlo, daarna werd ze directeur van een instelling die kinderen met leer- en gedragsproblemen begeleidt. Ze wil op Europees niveau opkomen voor “eerlijkheid, tolerantie en gerechtigheid.”

Samira Rafaela komt namens D66 met voorkeursstemmen in het Europees Parlement, als eerste Nederlandse Europarlementariër met een Caribische achtergrond. Ze was in het verleden strategisch adviseur, internationaal trainer en spreker, sociaal ondernemer in Afrika en diversiteitsambassadeur voor D66. Op dit moment adviseert ze Politie Nederland op het gebied van veiligheid en inclusie. In het Europees Parlement wil ze zich inzetten voor ‘radicale kansengelijkheid binnen en buiten de Europese Unie’.

VVD’er Liesje Schreinemacher komt ook met voorkeursstemmen in het Europees Parlement. Ze is advocaat en werkte jarenlang als politiek adviseur op het ministerie van Defensie. Ze zet zich in voor internationale samenwerking – ‘voor een veilig leven, veilig ondernemen en veilig zijn’.

Kim van Sparrentak van GroenLinks heeft net meer voorkeursstemmen dan Eline van Nistelrooij. Zij was voorzitter van de Federatie van Jonge Europese Groenen en werkte bij Milieudefensie voor de verkeerscampagne en gezonde lucht. Op dit moment ondersteunt ze mensen uit de Euregio in de campagne voor de sluiting van de scheurtjes-kerncentrales Doel en Tihange.

Op 4 juni weten we definitief of deze nieuwe gezichten in het Europees Parlement komen. Intussen is in Brussel de strijd om het voorzitterschap van de Europese Commissie in volle gang. Zo komen vanavond de regeringsleiders voor het eerst bijeen om hier over te praten. Hierbij is het de vraag of de christendemocraten en sociaaldemocraten nog aanspraak maken op deze toppositie nu ze hun vertrouwde meerderheid kwijt zijn of dat er consensus zal zijn over een kandidaat van de liberalen? Wordt het Frans Timmermans, of toch één van de andere Spitzenkandidaten – bijvoorbeeld (Manfred Weber (christendemocraten) of Margrete Vestager (liberalen)? Public Matters blijft het uiteraard voor u volgen.