Naar een anderhalvemeter-samenleving; beleidskaders en besluitvorming

Vandaag (19 mei) vindt de volgende persconferentie over de coronacrisis van minister-president Rutte plaats. De verwachting is dat er binnenkort ook een wetsvoorstel wordt gepresenteerd met kaders voor de anderhalvemeter-samenleving.

Dat is geen overbodige luxe gezien de huidige complexe besluitvormingsstructuur. Enerzijds hebben de 25 veiligheidsregio’s middels (identieke) noodverordeningen beduidend meer macht gekregen. Anderzijds wordt er op nationaal niveau nagedacht over volgende stappen, middels de zondagse Catshuis-sessies op basis van adviezen van het Outbreak Management Team (OMT). Dit gebeurt in afstemming met de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) en de Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing (ICCb), en maatregelen worden ook aan de Tweede en Eerste Kamer voorgelegd. Kortom; een complexe puzzel met aanzienlijke interne machtsverschuivingen – zie ook het debat in de Tweede Kamer over de noodverordeningen.

Wat kunnen de nieuwe beleidskaders van een anderhalvemeter-samenleving dan wél inhouden? Waarschijnlijk zal er onder andere worden ingegaan op de mogelijkheden en beperkingen op het recht op samenscholing, landelijke afspraken voor het gebruik van publieke voorzieningen door burgers en ambtenaren, alsook de bevestiging dat privacywetgeving onveranderd blijft.

Waarom is er een nieuw beleidskader nodig? In de afgelopen maanden vonden er onder andere op grond van de noodverordeningen beleidswijzigingen plaats, de meest zichtbaren waren veranderingen in het recht op samenscholing, internationaal reizen & transport. Het feit dat er waarschijnlijk deze week een wetsvoorstel voor de anderhalvemeter-samenleving wordt gepresenteerd aan de Tweede en Eerste Kamer is goed nieuws; zo kan de controlerende macht haar taak uitoefenen. En kaders scheppen voor een situatie die waarschijnlijk redelijk lang zal duren.

Tevens biedt het de Kamers en de Ministeries de ruimte om zich inhoudelijk en juridisch voor te bereiden op een eventuele tweede coronagolf – waarvoor wordt gewaarschuwd door zowel het WHO, het RIVM en het Duitse Robert Koch Institute. De eerste coronagolf kwam wereldwijd als een verassing, en hiermee wordt de huidige ‘adempauze’ gebruikt voor de verdere invulling van de anderhalvemeter-samenleving én om te bedenken welke beleidskaders nodig zijn als een tweede golf ons land zou raken.

Daarom is het juist nu van belang dat beleidsmakers in gesprek gaan met verschillende onderdelen van de Nederlandse maatschappij (zorg, maatschapppelijk middenveld, bedrijfsleven, onderwijs, etc.) om tot een zo goed mogelijke invulling van de anderhalvemeter-samenleving te komen.