Interview Kamerlid Sneller (D66) over Brede Maatschappelijke Heroverwegingen

Deze week publiceerde minister Hoekstra (Financiën, CDA) de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen. 16 ambtelijke adviesrapporten met mogelijke beleidskeuzes voor de toekomst van ons land. Van bouwen tot zorg en van werk tot duurzaamheid. Waardevolle documenten voor volgende kabinetten én belangenbehartigers. Voor- en nadelen en plussen en minnen zijn in kaart gebracht voor tijden van economische voor- en tegenspoed.

Het moment van publicatie valt toevallig samen met de coronacrisis, hoewel de rapporten al ruim voor de crisis eind februari waren afgerond. We spreken erover met de architect van deze exercitie: Joost Sneller, Kamerlid voor D66.

In 2018 diende u een motie in die opriep om effectieve beleidsopties en hervormingen, bestaand uit zowel plussen als minnen, in kaart te brengen voor economische crises in de toekomst. Waarom diende u deze motie in?
Ik vind dat de overheid zich in goede tijden moet voorbereiden op slechtere tijden. Dan moet je niet achteroverleunen. Tijdens de vorige crisis van 2008 werkte ik al in de Tweede Kamer. De bezuinigingen waren destijds vrij bot, zoals een nullijn voor ambtenaren. Daarnaast lag er geen pakket van hervormingen klaar. Uit de evaluatie van de stimulerende crisismaatregelen bleek dat het te lang duurde om stimulerende crisismaatregelen te bedenken. Hierdoor konden ze pas worden uitgevoerd toen het beter ging met de economie. Ik wilde daarom dat het kabinet haar huiswerk beter zou doen, zodat er een doordacht pakket op de plank ligt voor als het weer nodig is.

Handig voor nu dus, in tijden van de coronacrisis?
Dat denk ik wel ja. Regeren is vooruitzien. De verkiezingsprogramma’s voor de volgende periode worden nu geschreven en er is een crisis gaande. Ik sluit niet uit dat ze straks goed van pas komen. Het is input voor de politiek en daarom zit er ook geen kabinetsreactie bij de heroverwegingen. Op deze manier kan het onderdeel worden van het politieke en publieke debat.

En, tevreden met het eindresultaat?
Het zijn 16 dikke rapporten die gepubliceerd zijn. Ik moet ze nog doornemen. De uitvoering heeft echter anderhalf jaar geduurd en er hebben meer dan 200 ambtenaren aan gewerkt. Dat laat zien dat het kabinet hier serieus werk van heeft gemaakt. Dat zie je bijvoorbeeld ook terug aan de website rijksfinancien.nl, waar veel aanvullende informatie over de heroverwegingen te vinden is. Het is een belangrijk onderdeel van de voorbereidingen voor een volgend kabinet, naast het rapport Kansrijk Belastingbeleid van het Centraal Planbureau en de studiegroep begrotingsruimte. Daarnaast komen daar nog andere publicaties van het CPB bij. Ik ga er met belangstelling naar kijken en kom later met een inhoudelijk oordeel.

Hoe reageerden de ministeries op de aangenomen motie?
De motie vraagt om zowel plussen als minnen (investeringen én bezuinigingen), dus ik moet eerlijk bekennen dat ik ook angstige signalen heb vernomen vanuit de ministeries. Ambtenaren vonden het soms spannend om zelf bezuinigingen aan te moeten dragen op hun eigen beleidsterrein.

Wat is het belang van de stukken voor de politiek, samenleving en belangenbehartigers?
Deze documenten zijn gewoon een public good en ik hoop dat ze veel gebruikt gaan worden. Door Kamerleden, verkiezingsprogrammacommissies en lobbyisten. In de Kamer verwacht ik dat het tijdens de Voorjaarsnota en bij het Verantwoordingsdebat aan de orde zal komen. De verkiezingsprogrammacommissies van de politieke partijen kunnen er uiteraard op basis van hun eigen ideologie ook uit gaan shoppen. Er is door ambtenaren een hoop voorwerk gedaan en belangenbehartigers kunnen daar hun voordeel mee doen. Ik hoop dus dat belangenbehartigers de goede plannen onder de aandacht brengen, zodat ze ook worden uitgevoerd.

Als u over een paar jaar terugkijkt op deze coronacrisis, wat hoopt u dat er dan met de stukken gebeurd is?
Ik hoop vooral dat we de kansenongelijkheid in Nederland en volatiliteit van onze economie hebben aangepakt. Laten we met de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen vermijden dat we snel en bot gaan bezuinigen, maar slimme hervormingen en investeringen uitvoeren zodat we sterker uit deze crisis komen.

Geïnteresseerd hoe de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen nuttig gebruikt kunnen worden door uw organisatie? Neem contact met ons op. Lees ook het stuk van het Algemeen Dagblad of de eerdere blog van collega Kaz de Bruijn over de heroverwegingen.