Campagneleiders blikken terug op campagnes Provinciale Statenverkiezingen

De laatste uitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen 2023 druppelden op de ochtend na de verkiezingen nog binnen, maar het werd al snel duidelijk dat er een politieke aardverschuiving had plaatsgevonden. De BBB van Caroline van der Plas heeft op heel veel plekken in Nederland de meeste stemmen gehaald en de coalitiepartijen hebben dik verloren. Tijdens het campagneleidersdebat van Stichting Machiavelli in Nieuwspoort, blikten de campagneleiders van vijf partijen terug op hun campagnes en bespraken ze de verkiezingsresultaten.

Thierry Aartsen (VVD), Hanneke van der Werf (D66), Derk Boswijk (CDA), Esther-Mirjam Sent (PvdA) & Laura Vissenberg (GroenLinks) gingen met elkaar in gesprek om de verkiezingscampagnes te analyseren. Zijn zij tevreden met de uitslag? Hoe kijken zij terug op hun eigen campagne? Wat was volgens hen de doorslaggevende factor? En welke lessen trekken zij uit de gevoerde campagnes?

‘Vanuit alle partijen zijn er stemmen naar de BBB gegaan’

Alle aanwezige campagneleiders begonnen met het feliciteren van de BBB, met hun mooie overwinning. De campagneleiders van coalitiepartijen VVD en D66 gaven aan niet geheel ontevreden te zijn met het behaalde resultaat. Thierry Aartsen (VVD) plaatste dit tegen de achtergrond van de verschillende discussies binnen de eigen gelederen over onder andere stikstof en migratie. Hanneke van der Werf (D66) zag stabiliteit in het resultaat voor haar partij. Zij wees ook op andere kleine progressieve winnaars: de PvdD, Volt en de PvdA. “Vanuit alle partijen zijn er stemmen naar de BBB gegaan.” De PvdA en GroenLinks lijken in de Eerste Kamer gezamenlijk dicht bij het zetelaantal van de BBB te komen. Esther-Mirjam Sent (PvdA) prees het duo Attje Kuiken (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) voor het behaalde resultaat. Laura Vissenberg (GroenLinks) was het met haar eens en voegde toe dat zij hebben laten zien dat het loont om in tijden van polarisatie over je eigen schaduw heen te stappen.

Gaan we straks linksom of rechtsom?

Welk effect heeft deze uitslag op de sfeer binnen de coalitie? Dat durfden de coalitiepartijen VVD, D66 en CDA nog niet te zeggen. Betekent dit straks linksom of rechtsom in de Eerste Kamer? Thierry Aartsen (VVD) wilde niet te snel conclusies trekken uit deze uitslag en gaf aan dat hij de komende periode wil gebruiken om te luisteren. Derk Boswijk (CDA) wilde geen conclusies trekken omdat hij niet vooruit wil lopen op de formaties in de provincies. En Hanneke van der Werf (D66) gaf aan koers te willen blijven varen op de inhoudelijke standpunten die voor hun kiezer van belang zijn.

De linkse band tussen PvdA en GroenLinks lijkt in ieder geval inniger dan ooit. Op de vraag of er een fusie aanstaande is zei Laura Vissenberg (GroenLinks) dat deze plannen er vooralsnog niet zijn, maar dat zij tevreden terugkijkt op de samenwerking. Deze zal volgens haar zeker voortzetting krijgen, maar de vorm is aan de leden. Esther-Mirjam Sent (PvdA) liett weten dat de volgende stap na de verkiezingen een ledenreferendum is – wat betreft de samenwerking tussen PvdA en GroenLinks liggen alle opties nog op tafel.

Nieuwe verkiezingen op korte termijn?

Aan het einde van het debat lieten de vijf aanwezige campagneleiders weten niet warm te lopen voor nieuwe verkiezingen op korte termijn. Vooral de coalitiepartijen lijken tijd nodig te hebben om zich na deze uitslag te herpakken, terwijl PvdA en GroenLinks tijd nodig hebben om verder te werken aan hun samenwerking – waarmee zij de koers van de huidige regering via de Eerste Kamer naar links willen trekken. Ook is duidelijk dat een groot gedeelte van het electoraat een proteststem heeft uitgebracht tegen de koers van het huidige kabinet. Is het kabinet in staat om met een nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer en de nieuwe provinciebesturen de stabiliteit binnen de coalitie te bewaren? Public Matters houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.

U kunt het campagneleidersdebat van de Provinciale Statenverkiezingen terugkijken via www.stichtingmachiavelli.nl